Antropologia współczesności: teorie, metody, program badawczy

fakultatywne
ogólnouniwersyteckie

Problematyka wykładu obejmuje zagadnienia związane z antropologią współczesności ze szczególnym naciskiem na stosowane w poszczególnych ośrodkach akademickich założenia i systemy pojęciowe. Podczas wykładu będą także omawiane kwestie praktyczne - jako przykład posłużą badania prowadzone przez zespół Katedry Metod Badania Kultury oraz związaną z nim Fundację Obserwatorium Żywej Kultury - Sieć Badawczą.

Problematyka wykładu obejmuje zagadnienia związane z antropologią współczesności. Na kolejnych wykładach zostaną omówione przyczyny i warunki jej powstania w Polsce. Punkt wyjścia dla rozważań stanowić będzie Teoria Żywej Kultury Barbary Fatygi oraz jej źródła teoretyczne i praktyczne. Następnie rekonstrukcji zostaną poddane teorie kultury funkcjonujące w innych ośrodkach akademickich w Polsce i na świecie. Będą wzięte pod uwagę źródła antropologii współczesności wynikające ze zwrotu postmodernistycznego, nowych przedmiotów zainteresowania badaczy kultury, w tym kulturoznawców i socjologów kultury.

1) Paweł Łuczeczko, Zrozumieć własną kulturę. Antropologia współczesności w Polsce, Kraków 2006.

2) Barbara Fatyga, Dzicy z naszej ulicy. antropologia kultury młodzieżowej, Warszawa 1999.

3) Barbara Fatyga, Słownik Teorii Żywej Kultury, http://ozkultura.pl/slownik-teorii-zywej-kultury

4) Wojciech Burszta, Antropologia kultury, Poznań 1998.

5) Zygmunt Bauman, Globalizacja, Warszawa 2000/

6) Arjun Appadurai, Nowoczesność bez granic. Kulturowe wymiary globalizacji, Kraków 2005, Universitas.

7) Marek Krajewski, Kultury kultury popularnej, Poznań 2003.

8) Janusz Mucha (red.), Kultura dominująca jako kultura obca. Mniejszości kulturowe a grupa dominująca w Polsce, Warszawa 1999.

9) Andrzej Tyszka, Uczestnictwo w kulturze. O różnorodności stylów życia, Warszawa 1971, PWN.

10) Andrzej Siciński, Styl życia - problemy podstawowe i teoretyczne, (w:) tegoż (red.), „Styl życia. Koncepcje i propozycje”, Warszawa 1976, PWN.

11) Barbara Fatyga, Magdalena Dudkiewicz, Bogna Kietlińska (red.), Praktyki badawcze, Warszawa 2015.

źródło: http://www.isns.uw.edu.pl/pliki/wydawnictwa/praktyki_badawcze.pdf

12) Anna Wyka, Badacz społeczny wobec doświadczenia, Warszawa 1993, IFiS PAN.

13) Katarzyna Kaniowska i Noemi Modnicka (red.)., Etyczne problemy badań antropologicznych, Wrocław-Łódź 2010, Polskie Towarzystwo Ludoznawcze.

14) Antonina Kłoskowska, Kultura masowa. Krytyka i obrona, Warszawa 1980, PWN.

15) Stanisław Pietraszko, Kultura. Studia teoretyczne i metodologiczne, 2012, Polskie Towarzystwo Kulturoznawcze.

16) Claude Lévi-Strauss, Antropologia strukturalna, Warszawa 1970, PWN.

17) Erving Goffman, Człowiek w teatrze życia codziennego, Warszawa 2011, Aletheia.

18) Michel Maffesoli, Czas plemion Schyłek indywidualizmu w społeczeństwach ponowoczesnych, Warszawa 2008, PWN.

19) Marek Krajewski, W kierunku relacyjnej koncepcji uczestnictwa w kulturze, w: Kultura i społeczeństwo, 2013, nr 1, ss. 29-67,

źródło: http://kis.czasopisma.pan.pl/images/data/kis/wydania/No_1_2013/kultura-2013-0003.pdf

20) Alfred Kroeber, Istota kultury, Warszawa 1989, PWN

21) Czesław Robotycki, Etnografia wobec kultury współczesnej, Kraków 1992, UJ.

22) Czesław Robotycki, Antropologia kultury w Polsce – projekt urzeczywistniony, w: Lud, t.78, 1995, ss. 227-243.

23) Janusz Barański, Etnologia i okolice. Eseje antyperyferyjne, Kraków 2010, WUJ, ss. 43-67.

24) Marcin Brocki, O problemach z interdyscyplinarnością antropologii, w: Granice dyscyplinarne w humanistyce, red. J. Kowalewski, W. Piasek, M. Śliwa, Olsztyn , s. 77-84.

25) Dariusz Czaja, Sygnatura i fragment: narracje antropologiczne, Kraków 2004, WUJ.

26) Dariusz Czaja, Znaki szczególne. Antropologia jako ćwiczenie duchowe, Kraków 2013, WUJ.

27) Waldemar Kuligowski, Antropologia współczesności, Kraków 2007, Universitas.

28) Waldemar Kuligowski, Defamiliatorzy, Poznań 2016, Wyd. Naukowe UAM.

Uczestnicy zajęć powinni:

- uzyskać podstawową wiedzę teoretyczną i praktyczną z zakresu antropologii współczesności;

- potrafić posługiwać się teoriami i pojęciami do samodzielnej interpretacji zjawisk kulturowych,

- potrafić łączyć zagadnienia teoretyczne z metodologiami nauk o kulturze,

- potrafić dostrzec możliwości stosowania teorii we własnej praktyce badawczej i w zastosowaniach praktycznych.

Zaliczenie wykładu odbywa się jako egzamin ustny. Podczas egzaminu oceniane są: wiedza zawarta w materiale wykładowym i w lekturach obowiązkowych; umiejętność krytycznej analizy poznanych pojęć i teorii, umiejętność ich zastosowania do analizy zjawisk kultury współczesnej.

Do tego przedmiotu nie są przewidziane praktyki zawodowe (są one w programie specjalizacji). Istnieje możliwość współpracy z naszym zespołem przy tworzeniu Wieloźródłowego Słownika Kultury oraz w realizowanych przez zespoły Katedry Metod Badania Kultury i Fundacji Obserwatorium Żywej Kultury - Sieć Badawcza projektach badawczych, co pozwala sprawdzić zastosowania nabytej wiedzy w praktyce.