Anatomia autorytarnej władzy: klasa rządząca na Białorusi

ogólnouniwersyteckie

zdalnie

Zajęcia zawierają omówienie procesów formowania się, rekrutacji i reprodukcji klasy rządzącej we współczesnej Białorusi, jej ideologii politycznej i tożsamości narodowo-kulturowej, skali wymiany elit, typowych scenariuszy karier, analizę procesów ewolucji białoruskich elit rządzących po rozpadzie ZSRR i utworzeniu Republiki Białoruś w 1991 r., analizę charakteru stosunków klasy urzędniczej z elitami gospodarczymi, naukowymi i artystycznymi i polityczną opozycją. Prowadzi się także analiza porównawcza białoruskiej klasy rządzącej z elitami społecznymi i politycznymi innych krajów Europy Srodkowej i Wshodniej ze szczególnym uwzględnieniem Polski.

Prezentacja najważniejszych teorii formowania się elit politycznych, scharakteryzowanie najważniejszych scenariuszy wymiany elit w warunkach zmian ustrojowych. Zajęcia będą obejmowały okres historii Białorusi od połowy XX wieku do początku XXI wieku. Będą analizowane najważniejsze kwestie kształtowania się i ewolucji klasy rządzącej Radzieckiej Białorusi i współczesnej Republiki Białoruś.

Elita rządząca Białorusi Radzieckiej po drugiej wojnie światowej. Przybysze ze wschodu i miejscowi. Grupa „partyzantów” we władzy. Pochodzenie społeczne i geograficzne przedstawicieli klasy rządzącej. Wpływ konkurencji między różnymi grupami elity partyjnej na charakter i kierunek rozwoju Radzieckiej Białorusi. Tożsamość narodowościowa i kulturowa klasy rządzącej Białorusi Radzieckiej i jej stosunek do idei tworzenia nowej wspólnoty narodowej – narodu radzieckiego. Analiza porównawcza z innymi republikami Związku Radzieckiego i państwami bloku komunistycznego ze szczególnym uwzględnieniem Polski.

Klasa rządząca Białorusi Radzieckiej w czasach „zastoju” i rządów Leonida Breżniewa. Stosunki patronatu i klientelizmu. Konkurencyjne grupy elity partyjnej na Białorusi: „partyzanci”, „mińska industrialna grupa”, „klienci Breżniewa”. Wpływ rywalizacji pomiędzy grupami elit na charakter rozwoju Białorusi. Partyjna nomenklatura i elity gospodarcze. Charakter stosunków władzy z elitami artystycznymi i inteligencją. Reprodukcja międzygeneracyjna elity nomenklaturowej. Analiza porównawcza z innymi republikami Związku Radzieckiego.

Białoruska elita rządząca w czasach „pieriestrojki” i po ogłoszeniu niepodległości Białorusi w 1991 r. Częściowa reprodukcja wewnątrz generacyjna przez konwersję w rezultacie przemiany kapitału politycznego dotychczasowej elity rządzącej w kapitał ekonomiczny: część byłej elity politycznej zmienia się w nową elitę ekonomiczną. Wybór klasy rządzącej na wyborach prezydenckich 1994 r.

Wzmocnienie tendencji autorytarnych. System polityczno-ustrojowy według zmian w Konstytucji Republiki Białoruś 1996 r. Urząd prezydenta. Administracja prezydencka (wertikal) i terenowe organy władzy. System sądowy. System wyborczy. System partyjny.

Częściowa reprodukcja wertykalna elit rządzących w wyniku awansu zawodowego osób zajmujących w starym systemie miejsce w subelicie – rewolucja zastępców. Wybudowanie prezydenckiej administracji „wertikali”. Analiza porównawcza z innymi państwami Europy Srodkowo-Wchodniej i byłego Związku Radzieckiego.

Pochodzenie społecznie i geograficzne przedstawicieli klasy rządzącej we współczesnej Białorusi, poziom edukacji i typowe ścieżki kariery. Tożsamość narodowościowa i kulturowa klasy rządzącej Białorusi Radzieckiej i jej stosunek do języka białoruskiego i historii Białorusi. Analiza porównawcza z innymi republikami Związku Radzieckiego i państwami bloku komunistycznego ego ze szczególnym uwzględnieniem Polski.

Charakter stosunków władzy z biznes elitami, elitami artystycznymi i inteligencją. Reprodukcja międzygeneracyjna elity rządzącej. Regionalne elity Białorusi. Porównanie z polskimi elitami regionalnymi. Elity opozycyjne na Białorusi – dysydenci czy polityczna kontrelita.

Klasa rządząca a sierpniowa rewolucja 2020 roku na Białorusi.

Bibliografia źródłowa:

Opracowania:

Geopolityczne miejsce Białorusi w Europie i świecie / Pod red. Valerego Bulhakau. Warszawa: Wyższa Szkoła Handlu i Prawa im. Ryszarda Łazarskiego w Warszawie, 2006. 240 s.

Białoruś. Model państwa i gospodarki / Marcin Domagała, Mateusz Piskorski, Przemysław J. Sieradzan, Marian Szołucha. Europejskie Centrum Analiz Geopolitycznych, 2012. 190 s.

Inna Białoruś : historia, polityka, gospodarka / [wybór tekstów], Warszawa : Centrum Stosunków Międzynarodowych 1999.

Walerij Karbalewicz, Aleksandr Łukaszenko. Portret polityczny. Warszawa, 2013.

Kulturowo-społeczne uwarunkowania autorytaryzmu, Warszawa: Oficyna Naukowa 2013.

Eugeniusz Mironowicz, Białoruś, Warszawa 1999.

Ryszard Radzik, Kim są Białorusini, Toruń 2002.

Współczesne oblicza autorytaryzmu, Warszawa : Oficyna Naukowa, 2014.

Pavel Usov, Powstanie, konsolidacja i funkcjonowanie reżimu neoautorytarnego na Białorusi w latach 1994-2010, Warszawa: Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk 2014.

Tożsamości zbiorowe Białorusinów, red. R. Radzik, Lublin 2012.

M. Urban, An algebra of soviet power. Elite circulation in Belorusian Republik 1966-1986, Kambridge University 1989.

Wiedza

Student zna naukowe kategorie, służące dla opisania struktury, rekrutacji i regeneracji klasy rządzącej w społeczeństwie totalitnarnym i autorytarnycm [ K_W03, K_W08, K_W11, K_W12]

Student zna najważniejsze teoryje, omawiające problemy rozwoju i transformacji elit politycznych w społeczeństwie totalitnarnym i autorytarnycm [K_W01, K_ 03, K_W04]

Umiejętności

- Student ma własny pogląd na procesy polityczne w Europie Srodkowo-Wshodniej w XX i XXI wieku, zna ich genezę, potrafi je zdefiniować wykorzystując terminologię z zakresu politologii, historii społecznej, antropologii społecznej i in. dziedzin pokrewnych [ K_U01, K_U03, K_U06, K_U07, K_U08]

- Student potrafi uzasadnić własną opinię (pozytywną bądź krytyczną) dotyczącą skutków przemian politycznych, społecznych i kulturowych w krajach Europy Srodkowo-Wshodniej w XX i XXI wieku [K_U01, K_U03, K_U06, K_U08]

Kompetencje

- Student rozumie przyczyny i charakter przemian w strukrurze i składzie elit politycznych w Europie Srodkowo-Wshodniej w XX i XXI wieku, ich związek z kulturalnymi, społecznymi i politycznymi zmianami [ K_K01, K_K03, K_K06]

- Student jest przygotowany do dyskusji merytorycznej w ramach działalności zawodowej bądź społecznej w wymiarze międzynarodowym [ K_K06]

- Dzięki zdobytej wiedzy przedmiotowej, student dysponuje argumentami na rzecz akceptacji odmienności kulturowej [ K_K03]

- Student jest przygotowany do kontynuacji studiów nad zagadnieniem przedmiotowym i pokrewnymi [K_K01]

- obecność na zajęciach

- ocenianie ciągłe w trakcie zajęć, w tym weryfikacja znajomości pozycji z listy lektur

- praca pisemna /esej/ na zakończenie kursu

- praca pisemna /test/ na zakończenie kursu