Uniwersytet Warszawski, Wydział Nauk Ekonomicznych - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Polscy badacze Syberii - podróżnicy, odkrywcy, zdobywcy, eksploratorzy, zesłańcy

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 3700-AL-PBS-qHT
Kod Erasmus / ISCED: 08.0 Kod klasyfikacyjny przedmiotu składa się z trzech do pięciu cyfr, przy czym trzy pierwsze oznaczają klasyfikację dziedziny wg. Listy kodów dziedzin obowiązującej w programie Socrates/Erasmus, czwarta (dotąd na ogół 0) – ewentualne uszczegółowienie informacji o dyscyplinie, piąta – stopień zaawansowania przedmiotu ustalony na podstawie roku studiów, dla którego przedmiot jest przeznaczony. / (0220) Nauki humanistyczne Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu: Polscy badacze Syberii - podróżnicy, odkrywcy, zdobywcy, eksploratorzy, zesłańcy
Jednostka: Wydział "Artes Liberales"
Grupy: Przedmioty dla studentów studiów I stopnia r.akad. 2023/24 semestr zimowy
Przedmioty do wyzwania kierunkowego"Historie-dyskursy-tożsamości" - I stopień Artes Liberales
Przedmioty oferowane przez Kolegium Artes Liberales
Punkty ECTS i inne: 3.00 Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.
Język prowadzenia: polski
Rodzaj przedmiotu:

fakultatywne

Założenia (opisowo):

Podstawowa – w zakresie szkoły średniej - znajomość historii literatury i sztuki oraz historii XIX i XX wieku.

Skrócony opis:

Konwersatorium „Polscy badacze Syberii – podróżnicy, odkrywcy, zdobywcy, eksploratorzy, zesłańcy” ma na celu przybliżenie dokonań naukowych – etnograficznych, etnologicznych, archeologicznych, itd. – polskich zesłańców na Syberii. Pod auspicjami Rosyjskiego Towarzystwa Geograficznego polscy zesłańcy (zwłaszcza polistopadowi i postyczniowi) odnieśli istotne zasługi naukowe i cywilizacyjne w poznaniu Syberii i kultury zamieszkujących ją ludów – uczestniczyli w ekspedycjach naukowych, prowadzili badania, leczyli. Pionierzy nie tylko przyczynili się do oswojenia terytoriów za Uralem, ale wnieśli także ogromne zasługi na polu badawczym i naukowo-odkrywczym, których poznanie jest celem tych zajęć.

Pełny opis:

Konwersatorium „Polscy badacze Syberii – podróżnicy, odkrywcy, zdobywcy, eksploratorzy, zesłańcy” ma na celu przybliżenie dokonań naukowych – etnograficznych, etnologicznych, archeologicznych, zoologicznych itd. – polskich zesłańców na Syberii. Pod auspicjami Rosyjskiego Towarzystwa Geograficznego polscy zesłańcy (zwłaszcza polistopadowi i postyczniowi) odnieśli istotne zasługi naukowe i cywilizacyjne w poznaniu Syberii i kultury zamieszkujących ją ludów. Pionierzy nauki nie tylko przyczynili się do oswojenia terytoriów za Uralem, ale wnieśli także ogromne zasługi na polu badawczym i naukowo-odkrywczym, których poznanie jest celem tych zajęć. Losy zesłańcze polskich naukowców pozwalają odmitologiziwać martyrologiczną wizję Sybiru funkcjonującą w polskiej świadomości wielu pokoleń, choć nie należy zupełnie zapominać o tym aspekcie zesłańczych życiorysów, zwłaszcza samotności i poczuciu oddalenia od ojczyzny. Należy jednak pamiętać o takich podstawach, jak Benedyka Dybowskiego, który po powrocie z Syberii twierdził, że na Kamczatce „nikt wolności nauki nie krępuje”.

Celem zajęć jest zatem ukazanie przestrzeni Sybiru jako miejsca rozwoju intelektualnego i naukowego polskich zesłańców bez epatowania cierpieniem wygnańców i dojmującym doświadczeniem katorgi. Należy wymienić choćby takich zesłańców, jak: Tomasz Zan, Ewa Felińska, Agaton Giller, Benedykt Dybowski, Aleksander Czekanowski, Jan Czerski i innych.

Ważnym elementem zajęć jest także analiza materiałów źródłowych i archiwalnych, fotografii, dzieł literackich (wspomnienia, reportaże, pamiętniki, prace naukowe, twórczość literacką) i plastycznych (rysunki, obrazy, fotografie), które posłużą jako dokumenty do badań nad zwyczajami ludów sybirskich, fauny i flory zabajkala, ukażą działalność naukową i osobiste doświadczenie Sybiru polskich zesłańców. Potraktowane zostaną nie tylko jako materiały do badań naukowych, ale także jako zapis autentycznych głosów i doświadczeń zesłańczych.

Studenci:

- samodzielnie czytają proponowane lektury, na zajęciach analizują, porównują i interpretują dzieło literackie (wspomnienia, reportaże, pamiętniki, prace naukowe, twórczość literacką) i plastyczne;

- dostrzegają wpływ nauki na literaturę i sztukę oraz na interdyscyplinarność badań naukowych;

- mają świadomość odmitologizowanej przestrzeni Sybiru;

Zagadnienia: Rosyjskie Towarzystwo Geograficzne; badania geologiczne, etnograficzne, etnologiczne, archeologiczne; badania geologiczne linii brzegowej Bajkału; stosunki z miejscową ludnością; ekspedycje naukowe; darwinizm; amnestia cara Aleksandra III; organizacje samopomocowe i działalność humanitarna polskich zesłańców; leczenie mieszkańców Syberii; emigracja i mit Syberii; dekonstrukcja mitu Syberii; polskie krajobrazy Sybiru; literackie obrazy Syberii w literaturze polskiej; literatura zsyłkowa; Sybir w plastyce polskiej.

Literatura:

Wybrane opracowania:

1. Barszczewska-Krupa A., Emigracja i kraj: wokół modernizacji polskiej świadomości społecznej i narodowej 1831-1863, Łódź 1999;

2. Fiećko J., Rosja, Polska i misja zesłańców. Syberyjska twórczość Agatona Gillera, Wrocław 1985;

3. Kuczyński A., Syberia. 400 lat polskiej diaspory. Zesłania, martyrologia i sukces cywilizacyjny Polaków. Rys historyczny. Antologia, Wrocław 2007;

4. Mulina S.A., Polacy w nauce, gospodarce i administracji na Syberii w XIX i na początku XX wieku, Prace Ośrodka Badań Wschodnich Katedry Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Wrocławskiego, red. A. Kuczyński, Wrocław 2007;

5. Niebelski E., Lekarze polscy na Syberii od XVIII do XX wieku, red. J. Supady, Łódź 2008;

6. Ostromęcka H., Historia kontaktów polsko-rosyjskich w dziedzinie etnografii, red. J. Babicz, A. Kuczyński, Wrocław 1976.

7. Retinger J.H.; Polacy w cywilizacjach świata do końca wieku XIX, Gdańsk 1991;

8. Śliwińska M., Panny z "Wesela". Siostry Mikołajczykówny i ich świat, Kraków 2021;

9. Śliwowska W., Zesłańcy polscy w Imperium Rosyjskim w pierwszej połowie XIX wieku: słownik biograficzny, Warszawa 1998;

10. Trojanowiczowa Z., Fiećko J., hasło „Syberia”, w: Słownik literatury polskiej XIX wieku, pod red. J. Bachórza i A. Kowalczykowej, Wrocław 2002;

11. Trojanowiczowa Z., Sybir romantyków, w oprac. materiałów wspomnieniowych uczestniczył Jerzy Fiećko, Poznań 1993;

12. Trynkowski J., Polski Sybir. Zesłańcy i ich życie. Narodziny mitu, Warszawa 2017;

- wspomnienia (wybrane fragmenty różnych relacji); przykładowo: Giller A., Podróż więźnia etapami do Sybiru w roku 1854, Lipsk 1866; Żmijewski E., Sceny z życia koczującego, Warszawa 1859; Gordon J., Sołdat, czyli sześć lat w Orenburgu i Uralsku, Lipsk 1865, Felińska E., Pamiętniki z życia. Seria 1, T. 1, 2, 3, 1856; E. Czapski, Ze wspomnień zesłańca, Kraków 1893; W. Sieroszewski, Dzieła, t. 16: Pamiętniki, wspomnienia, Kraków 1959; Żychliński L., Wrażenia i przygody zesłanego w Sybir Wielkopolanina. Buriaci, lud mongolskiego pochodzenia, Poznań 1883; Dybowski B., Wspomnienia z przeszłości półwiekowej objaśnione czterdziestu kilku rycinami, Lwów 1913.

Efekty uczenia się:

Studenci:

- samodzielnie czytają proponowane lektury, na zajęciach analizują, porównują i interpretują dzieło literackie i plastyczne;

- dostrzegają wpływ nauki na literaturę i sztukę oraz na interdyscyplinarność badań naukowych;

Odniesienie do kierunkowych efektów uczenia się dla przedmiotu:

w zakresie WIEDZY:

- zna podstawową terminologię nauk przyrodniczych i rozumie ich rolę w kulturze (K_W03);

- rozumie zależności pomiędzy poszczególnymi dyscyplinami w zakresie nauk humanistycznych, społecznych, przyrodniczych (K_W04);

- zna podstawowe metody analizy i interpretacji tekstów kultury (K_W05);

- zna podstawowe zasady komunikacji naukowej w zakresie nauk (K_W08)

w zakresie UMIEJĘTNOŚCI:

- selekcjonować oraz dokonać krytycznej oceny informacji pochodzących z różnych źródeł naukowych, popularnonaukowych, publicystycznych i innych (K_U01);

- dokonywać analizy dzieł sztuki oraz tekstów naukowych i materiałów źródłowych za pomocą odpowiednich narzędzi badawczych (K_U02);

- przygotować prace pisemne uwzględniające elementarne wymogi stawiane pracom akademickim (K_U07);

w zakresie KOMPETENCJI SPOŁECZNYCH:

- jest gotów do podejmowania kształcenia przez całe życie (K_K01)

-jest gotów do poznawania nowych metod badawczych (K_K03);

- ma kompetencje w zakresie wyboru najwłaściwszych środków służących do realizacji wskazanych zadań (K_K04);

Metody i kryteria oceniania:

- aktywność na zajęciach: udział w dyskusji, wygłoszenie komentarza do tekstu, dzieła plastycznego;

- przygotowanie do zajęć w postaci uprzedniego zapoznania się ze wskazanymi dziełami literackimi; rzetelność i systematyczność,

- pisemna praca zaliczeniowa;

Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2023/24" (zakończony)

Okres: 2023-10-01 - 2024-01-28
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Konwersatorium, 30 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: Milena Chilińska
Prowadzący grup: Milena Chilińska
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Zaliczenie na ocenę
Konwersatorium - Zaliczenie na ocenę
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski, Wydział Nauk Ekonomicznych.
ul. Długa 44/50
00-241 Warszawa
tel: +48 22 55 49 126 https://www.wne.uw.edu.pl/
kontakt deklaracja dostępności mapa serwisu USOSweb 7.1.0.0-7 (2024-10-21)