Współczesne systemy polityczne

obowiązkowe

Student powinien poznać funkcjonowanie państwa demokratycznego, poprzez pryzmat kluczowych instytucji polityczno-ustrojowych.

Student pozyskuje wiedzę o podstawowych instytucjach politycznych współczesnego świata. Omawiane są zagadnienia funkcjonowania klasycznych modeli współczesnych systemów politycznych państw Europy i USA. Zwraca się uwagę na powiązania między legislatywą, egzekutywą, odrębność władzy sądowniczej czy formowanie systemów partyjnych. Na wykładach preferowany jest aspekt problemowo-chronologiczny, konkretne modele systemowe omawiane są na ćwiczeniach z przedmiotu.

1. Pojęcie systemu politycznego. Podsystem w Systemie Politycznym. Otoczenie systemu politycznego.

2. Zasady ustrojowe państw Unii Europejskiej. Zasada suwerenności narodu. Zasada pluralizmu; pluralizm tradycyjny (Francja, Włochy, Polska), pluralizm zinstytucjonalizowany (Austria, Szwecja, Holandia, Słowenia): zasada podziału władzy –model europejski.

3. Konstytucje państw Unii Europejskiej. Geneza i rozwój konstytucjonalizmu. Model kontynentalny konstytucji, model skandynawski (Szwecja), model anglosaski (Wielka Brytania).

4. Systemy wyborcze państw Unii Europejskiej. Historyczny rozwój i demokratyzacja prawa wyborczego. Deformacje aktu wyborczego. System większościowy (Wielka Brytania, Francja). System proporcjonalny (kraje skandynawskie, Belgia, Hiszpania). System mieszany (RFN).

5. Głowa państwa w krajach europejskich. Monarcha i prezydent – źródła legitymizacji i kompetencje.

6. Parlament w krajach Unii Europejskiej. Pozycja Parlamentu, parlamenty jednoizbowe (kraje skandynawskie) i dwuizbowe. Organizacja parlamentu, kompetencje.

7. Rząd i administracja rządowa w krajach Unii Europejskiej. Struktura i kompetencje rządów. Model brytyjski (rząd i gabinet). Model skandynawski. Model kontynentalny.

8. Służba cywilna w krajach Unii Europejskiej. Rekrutacja służby cywilnej. Kategorie służby cywilnej. Status urzędnika. Apolityczność.

9. Samorząd terytorialny w krajach Unii Europejskiej. Struktura samorządu terytorialnego.

10. Partie polityczne i systemy partyjne w krajach Unii Europejskiej. Pojęcie partii politycznej i systemu partyjnego. Typy partii politycznych i systemów partyjnych.

11. Grupy interesu w krajach Unii Europejskiej. Pojęcie grup interesu. Rodzaje grup interesu. Związki Zawodowe. Zrzeszenia pracodawców.

12. Systemy rządów państw Unii Europejskiej. Systemy parlamentarne i prezydialne. Systemy parlamentarno-gabinetowe (Włochy, Belgia, Polska, Litwa), gabinetowo-parlamentarne (Wielka Brytania), systemy mieszane (Francja, Finlandia)

13. Media w systemie politycznym państwa

1. Almond G. A., Powell, G. B.. Comparative Politics today, Birmingham 1995.

2. Antoszewski A., Herbut R.., Systemy polityczne współczesnej Europy, PWN 2005.

3. Antoszewski A., Herbut A., Systemy polityczne współczesnego świata, Wrocław 2005.

4. Colomer J. M., Political Institutions in Europe, London 1996.

5. Domagała M. (red.), Konstytucyjne systemy rządów, Warszawa 1997.

6. Eagles M., Johnston L., Politics. An introduction to modern Democratic Government, London 1995.

7. Gallagher M., Representative Government in Modern Europe, London 1995.

8. Hartmann J., Westliche Regierungsysteme, Opladen 2000.

9. Ismayr W. (hrsg), Die politischen Systeme Westeuropas, Opladen 1999.

10. Lamentowicz W., Państwo współczesne, Warszawa 1992.

11. Mény Y., Knapp A., Government and politics in western Europe, Oxford 1999.

12. Rhodes M., Heywood P., Wincent Wright, Developments in West European Politics, London 1997.

13. Smith G., Życie polityczne w Europie Zachodniej, Warszawa 1992.

14. Steiner J., Demokracje europejskie, Rzeszów 1993.

15. Ulicka G., Demokracje zachodnie, Warszawa 1992.

16. Wojtaszczyk K. A., Kompendium wiedzy o państwie współczesnym, Warszawa 2000.

17. Wojtaszczyk K. A., Partie polityczne w państwie demokratycznym, Warszawa 1999.

18. Wojtaszczyk K. A., Współczesne systemy polityczne, Warszawa 1999.

19. Wojtaszczyk K. A (red.), Państwa członkowskie UE, Warszawa 2006.

20. Żukowski A., Systemy wyborcze – wprowadzenie, Olsztyn 1999.

21. Wojtaszczyk K.A., Systemy polityczne państw Unii Europejskiej, Warszawa 2012

Po zakończeniu zajęć student:

- ma podstawową wiedzę o charakterze nauk społecznych i ich miejscu w systemie nauk, a szczególnie o relacjach zachodzących między subdyscyplinami wchodzącymi w skład studiów europejskich, tj. administracją, prawem, ekonomią, naukami o polityce i naukami o polityce publicznej, zorientowanymi na zastosowanie praktyczne w sferze działalności administracyjno-urzędniczej i przedsiębiorczości

- ma wiedzę o strukturze administracyjnej UE i państw europejskich oraz o normatywnych i funkcjonalno-strukturalnych uwarunkowaniach kompetencji organów władzy UE, państwowej i samorządowej państw członkowskich i ich wzajemnych relacjach

- ma podstawową wiedzę o strukturze i uwarunkowaniach prowadzenia polityk szczegółowych przez państwa europejskie i Unię Europejską

- w sposób naukowy potrafi obserwować, interpretować, analizować oraz opisać procesy i zjawiska społeczne, w tym związki pomiędzy obszarami zjawisk i procesów sfery polityczno-administracyjnej i społeczno-ekonomicznej w Europie i wewnątrz państw europejskich

- analizuje proponowane rozwiązania konkretnych problemów z obszaru społecznego, politycznego, ekonomicznego oraz proponuje w tym zakresie odpowiednie rozstrzygnięcia

- potrafi opracowywać i prezentować wyniki badań naukowych i wykorzystywać je do analizy i rozwiązywania problemów naukowych oraz wdrażania rozwiązań praktycznych problemów społecznych właściwych dla studiów europejskich i miejsca pracy w administracji publicznej

- posiada umiejętność przygotowania prac pisemnych w języku polskim i angielskim dotyczących zagadnień politycznych, społecznych, kulturowych i ekonomicznych Europy i Unii Europejskiej z wykorzystaniem podstawowych pojęć i ujęć teoretycznych oraz zróżnicowanych źródeł pozyskania informacji właściwych dla europeistyki

- rozumie potrzebę nauki i wzbogacenia doświadczenia zawodowego przez całe życie

- potrafi współdziałać i współpracować w grupie o zróżnicowanej strukturze i zadaniach pełniąc w niej różne role

- potrafi właściwie określić priorytety służące realizacji określonego przez siebie i innych zadania odnoszącego się do celów edukacyjnych, studenckich i zawodowych

Wartość oceny z wykładu w 50% stanowią wyniki dwóch prac semestralnych a drugie 50% egzamin ustny na podstawie przedstawionego wcześniej wykazu problemów. Ostateczną ocenę z przedmiotu stanowi średnia z wykładu oraz ćwiczeń.