Geologia

obowiązkowe

w sali

Koncepcje historyczne w geologii. Materia Ziemi. Minerały. Typy genetyczne skał. Ukształtowanie powierzchni Ziemi - oceany i kontynenty. Budowa wewnętrzna Ziemi. Skład chemiczny sfer ziemskich i ich właściwości fizyczne. Tektonika płyt. Przegląd procesów endogenicznych. Ziemia w Układzie Słonecznym. Przegląd procesów egzogenicznych.

I. Główne koncepcje historyczne w geologii. Minerały, w tym krzemianowe. Izotopy i ich zastosowanie w geologii. Grupy genetyczne skał i przykłady (perydotyt, bazalt, granit, gnejs). Budowa geologiczna i skład chemiczny skorupy kontynentalnej i skorupy oceanicznej. Wiek skorupy kontynentalnej i oceanicznej. Topografia kontynentów i oceanów. Izostazja. Metody badania wnętrza ziemi. Geosfery Ziemi i ich podział ze względu na (a) skład chemiczny i (b) właściwości fizyczne. Właściwości Ziemi wynikające z powłokowej budowy: a) ziemskie pole magnetyczne, b) ciepło wnętrza ziemi. Geotermia. Ziemia jako „termiczny silnik”. Elementy teorii tektoniki płyt: płyty litosferyczne, typy granic między płytami. Procesy i zjawiska geologiczne charakterystyczne dla poszczególnych typów granic płyt litosferycznych. Geologiczny zapis rewersji ziemskiego pola magnetycznego w skorupie oceanicznej. Historyczna koncepcja Wegenera dryfu kontynentów. Geologiczne, paleontologiczne i geofizyczne dowody na przemieszczenia płyt litosferycznych. Kolizje płyt i powstawanie pasm górskich. Wulkanizm. Ziemia w Układzie Słonecznym.

II. Typy skał osadowych. Środowiska ich powstawania. Procesy egzogeniczne. Osady środowisk morskich, pustynnych, rzecznych. Kras. Osuwiska. Przykłady współczesne i kopalne.

Duxbury, A.C, Duxbury, A. B., Sverdrup, K, A. Oceany świata. PWN, Warszawa, 2002.

Pipkin, B, Trent, D., Hazlett, R., Bierma, P. Geology and the Environment – 7th Edition. Brooks/Cole, Cengage Lerning, Belmont, CA, 2013.

Skinner , B. J. & Porter, S. C. The Dynamic Earth – An Introduction to Physical Geology - 3rd Edition. John Wiley & Sons, New York, 1995.

Stanley M. S. Historia Ziemi. Wydawnictwo Naukowe PWN. Warszawa, 2002 (Copyright 1999).

Tarbuck, E.J., Lutgens, F.K.; il. Tasa, D. Earth : An Introduction to Physical Geology – 11th Edit. Pearson. Boston – Tokyo, 2014.

Tjeerd H. van Andel. Nowe spojrzenie na starą planetę – Zmienne oblicze Ziemi - Wydanie 2. Wydawnictwo Naukowe PWN. Warszawa, 2013 (Copyright 2010).

Student zna główne koncepcje historyczne w geologii. Rozumie związek między budową wewnętrzną a właściwościami fizycznymi i chemicznymi minerałów. Umie wyjaśnić, dlaczego kwarc i diament są twarde, a grafit lub mika miękkie. Potrafi wskazać izotopy pierwiastków stosowane w geologii do badań paleotemperatury oceanu i do datowania skał. Wie, które pierwiastki i ich izotopy stosuje się do datowania starych, a które do młodych geologicznie skał. Student rozróżnia genezę skał magmowych takich jak bazalt, granit, perydotyt. Potrafi określić, które z tych skał budują które skorupę oceaniczną, kontynentalna, które płaszcz litosferyczny. Jest wiadomy różnicy wieku skorupy oceanicznej i kontynentalnej oraz wie, różnicę tę należy wiązać z tektoniką płyt ziemskich. Potrafi wyjaśnić związek między topografią skorupy ziemskiej (kontynentalnej i oceanicznej) a prawami fizyki określającymi zjawisko izostazji. Umie wymienić metody jakimi geolodzy posługują się we wnioskowaniu odnośnie budowy wgłębnej Ziemi. Umie wymienić wewnętrzne geosfery Ziemi. Rozumie kryteria podziału geosfer ziemskich ze względu na (a) skład chemiczny i (b) właściwości fizyczne. Wie, które geosfery odpowiadają którym kryteriom. Zna właściwości Ziemi wynikające z powłokowej budowy, takie jak obecność ziemskiego pola magnetycznego czy ciepło wewnętrzne Ziemi. Potrafi wyjaśnić mechanizm geotermii ziemskiej oraz wie o możliwościach zastosowania strumienia cieplnego ziemi w przemyśle energetycznym. Wie, że Ziemi jest uważana za „termiczny silnik”. Poprawnie stosuje pojęcia z zakresu tektoniki płyt, jak np. płyty litosferyczne. Rozróżnia typy granic między płytami litosferycznymi oraz potrafi omówić procesy i zjawiska geologiczne charakterystyczne dla poszczególnych typów granic. Wie co to jest paleomagnetyzm i jaki jest mechanizm zapisu rewersji pola magnetycznego w skorupie oceanicznej. Potrafi omówić historyczną koncepcję dryfu kontynentów Wegenera. Potrafi wskazać geologiczne, paleontologiczne i geofizyczne dowody na przemieszczanie się płyt litosferycznych. Wiąże obecność pasm górskich, zarówno młodych jak i starych, ze zjawiskiem kolizji płyt litosferycznych. Rozróżnia typy wulkanów oraz wulkanizm typu hawajskiego oraz w grzbietach śródoceanicznych od wulkanizmu w łukach wysp oraz wulkanizmu łuków kontynentalnych w związanych ze strefami subdukcji. Zna skały wulkaniczne i piroklastyczne będące produktami wybuchów wulkanów. Potrafi wskazać charakterystyczne cechy Ziemi wyróżniające ją spośród innych planet w Układzie Słonecznym. Rozróżnia typy skał osadowych. Zna środowiska ich powstawania. Potrafi wskazać procesy egzogeniczne odpowiedzialne za powstanie różnych typów skał osadowych. Prawidłowo rozróżnia i nazywa różne typy wapieni powstałych w różnych środowiskach morskich. Umie określić charakterystyczne cechy osadów pustynnych, rzecznych. Wie na czym polega zjawisko krasu. Wie co to jest stateczność zbocza i co to są osuwiska. Rozróżnia osuwiska lądowe od morskich. Wie co to są prądy zawiesinowe i jakie są cechy turbidytów. Umie powiązać cechy tekstualne osadów turbidytowych z różnicami głębokości i wstrząsami podłoża w zbiorniku morskim. Umie wyjaśnić zjawiska trzęsieniami ziemi i fal tsunami. Wie jakie zagrożenia ekonomiczne wynikają z osuwisk. Umie wymienić współczesne i kopalne przykłady skał osadowych z różnych środowisk. Rozumie i prawidłowo interpretuje procesy i zjawiska rozgrywające się w przeszłości i współcześnie w i na powierzchni Ziemi. Rozumie i prawidłowo interpretuje zasadę aktualizmu w geologii.

Egzamin na ocenę. Student ma prawo do jednokrotnej poprawy oceny niedostatecznej z egzaminu. Termin poprawy jest wyznaczony w pierwszym wolnym terminie czerwca lub najpóźniej na początku lipca, ma moc sesji poprawkowej, a jego szczegółowa data jest wcześniej konsultowana z zainteresowanymi studentami.

Nie są wymagane.