Historia kultury polskiej do końca XVIII w. [3002-1LHKP1CW] Semestr zimowy 2022/23
Ćwiczenia, grupa nr 1

Arcydzieła francuskiego średniowiecza, red. Z. Czerny, Warszawa 1968, Pieśń o Rolandzie, Chretien de Troyes, Percewal z Walii; F. Villon, Wielki Testament.

Błoński J., Mikołaj Sęp-Szarzyński a początki polskiego baroku, Kraków 1967, rozdz. II; V; VII.

Bolesławiusz K., Przeraźliwe echo traby ostatecznej, wyd. J. Sokolski, Warszawa 2004.

Cohn N., W pogoni za milenium. Milenarystyczni buntownicy i mistyczni anarchiści średniowiecza, Kraków 2007 (fragmenty).

Dante A., Boska Komedia, Wrocław 1977, Piekło 1, 3, 4, 5, 8, 10, 14, 19, 24, 26, 33, 34; Czyściec 2, 9, 26, 30, 31, 33; Raj 1, 2, 6, 11, 12, 17, 18, 22, 23, 27, 28, 30, 31, 33.

Guriewicz A., Kategorie kultury średniowiecznej, Warszawa 1976, rozdz. Makrokosmos i mikrokosmos.

Hauser A., Społeczna historia sztuki i literatury, Warszawa 1974, t. 1, rozdz. Dualizm gotyku; Pojęcie manieryzmu.

Huizinga J., Jesień średniowiecza, Warszawa 1992, rozdz. XI Wizerunek śmierci.

Karpowicz M,. Sztuka polska XVII w., Warszawa 1975 i n., cz.: Lata 1600-1630.

Klaniczay T., Renesans. Manieryzm. Barok, Warszawa 1986, rozdz. Kryzys renesansu i manieryzm.

Kochanowski J., Pieśni, Wrocław 1997.

Le Goff J., Kultura średniowiecznej Europy, Warszawa 1970, rozdz. VI Struktury przestrzenne i czasowe.

Naborowski D., Na oczy królewny angielskiej; Do Anny; Malina; Krótkość żywota, w: Poeci polskiego baroku, oprac. J. Sokołowska, J. Żukowska, Warszawa 1965, t. 1.

Nicoll A., Dzieje teatru, Warszawa 1977, rozdz. 3 Teatr w średniowieczu.

Petrarca F., Sonety do Laury, Kraków 1975.

Sęp-Szarzyński M., Rytmy, Wrocław 1973 (bez Erotyków).

Shearman J., Manieryzm, Warszawa 1970, rozdz. Definicja terminu; Ograniczenie pola.

Sokołowska J., Spory o barok, Warszawa 1971, dział Rozkwit i zmierzch estetyki klasycznej.

Średniowieczna pieśń religijna polska, oprac. M. Korolko, Wrocław 1980, Jezusa Judasz przedał za pieniądze nędzne; Mocne Boskie tajemności.

Średniowieczna poezja polska świecka, oprac. S. Vrtel-Wierczyński, Wrocław 1952, Rozmowa Mistrza ze Śmiercią.

Średniowieczna proza polska, oprac. S. Vrtel-Wierczyński, Wrocław 1959, z Rozmyślania przemyskiego: O życiu Marii przy świątyni.

Weintraub W., O niektórych problemach polskiego baroku, w: Od Reja do Boya, Warszawa 1977.

Średniowieczne i renesansowe wizje świata i człowieka

1. Zajęcia wstępne, omówienie programu, zasad wspólnej pracy i zaliczenia.

2. Budowanie średniowiecznego uniwersum wyobrażeniowego: Państwo Boże, makrokosmos i mikrokosmos, millenaryzm, ramy przestrzenne i czasowe, dualizm gotyku.

3. Czas święty – społeczne mechanizmy aktualizacji pasji i cyklu Radości i Smutków Matki Boskiej. Wizualne i tekstowe systemy podpór pamięci kulturowej:

Władysław z Gielniowa, Jezusa Judasz przedał za pieniądze nędzne – Hans Memling, Pasja z Turynu;

Wit Stwosz, Ołtarz Mariacki – Mocne Boskie tajemności.

4. Człowiek wobec śmierci – kulturowe modele uobecniania w wiekach średnich – Rozmowa Mistrza ze Śmiercią.

Bernardyńskie tańce śmierci w Polsce (XVII – XIX wiek) wobec tradycji średniowiecznej.

5. Od chanson de geste do romansu rycerskiego – krystalizacja arystokratycznego modelu kultury (Pieśń o Rolandzie – Perceval z Walii).

6. Summa Dantejska – wymiar eschatologiczny, ontologiczny i etyczny. Romantyczna recepcja Dantego w Polsce. Klemens Bolesławiusz i jego Przeraźliwe echo trąby ostatecznej.

7. Villon – rozpad średniowiecznej metafizyki. Kategoria kryzysu w kulturze. Poznawczy charakter kreacji outsidera.

8. Addytywizm średniowiecznego dramatu misteryjnego w interpretacji współczesnego reżysera. Scena symultaniczna i sukcesywna. Historyja o chwalebnym zmartwychwstaniu pańskim Mikołaja z Wilkowiecka w interpretacji Piotra Cieplaka. Teatr TV.

9. Narodziny nowożytnego pojęcia podmiotowości człowieka. Petrarka, petrarkizm i kształt renesansowego indywidualizmu.

10. Nowożytny klasycyzm jako droga do rozpoznania kształtu rzeczywistości. Od natura naturata do natura naturans:

Giovanni Bellini, Przemienienie na górze Tabor,

Rafael Santi, Szkoła Ateńska,

Nicolas Poussin, Królestwo Flory.

11. „Wszystek krąg ziemski” w poezji renesansowej. Jan Kochanowski i jego Pieśni.

12. Manierystyczna droga do świata wewnętrznego. Zerwanie z renesansową jednością czasowo-przestrzenną (Tibor Klaniczay, Arnold Hauser, John Shearman).

13. Wielonurtowość kultury polskiej pierwszej połowy XVII wieku: wczesny barok, manieryzm niderlandzki, nurt rodzimy.

14. Krąg mecenatu Radziwiłłów birżańskich wobec mecenatu królewsko-jezuickiego (przypadek Daniela Naborowskiego).

15. „Bojowanie” jako drogowskaz człowieka epoki potrydenckiej. Mikołaj Sep Szarzyński i jego poezja.

metoda konwersatoryjna - dyskusja nad wcześniej przeczytanymi tekstami

- ocena ciągła (bieżące przygotowanie do zajęć i aktywność)

- pisemna praca roczna

- 50% stanowi ocena z pracy rocznej, 50% ocena aktywności na zajęciach

zaliczenie na ocenę:

dopuszczalna nieobecność na 2 spotkaniach