Great books/ Wielkie dzieła literatury [3700-AL-GB] Semestr zimowy 2023/24
Konwersatorium, grupa nr 1

Literatura:

Anderson, David. Martyrs and Players in Early Modern England. Tragedy, Religion and Violence on Stage. London and New York: Routledge, 2016.

Berlin, Normand. “Peter Brook’s Interpretation of King Lear: Nothing will Come of Nothing”, Literature/Film Quarterly 5, no 4 (Fall 1977): 299-303.

Eagleton, Terry. Tragedy. Yale 2020.

Elton, William. King Lear and the Gods. Lexington, The University Press of Kentucky, 1998 [1966].

Ertman T., Birth of the Leviathan: Building States and Regimes in Medieval and Early Modern Europe, Cambridge–New York 1997.

Guilfoyle, Cherrell. “The Redemption of King Lear”, Comparative Drama , Vol. 23, No. 1 (Spring 1989), pp. 50-69.

Kott, Jan. Lear albo Końcówa. Szekspir współczesny. Warszawa 1964.

Leggatt, Alexander. Shakespeare in Performance. King Lear. Manchester and New York: Manchester University Press, 1991.

Simon, Urlich. Pity and Terror. Christianity and Tragedy. New York: St. Martin’s Press, 1989.

Snyder, Susan. “King Lear and the Prodigal Son”, Shakespeare Quarterly 17, no. 4 (Autumn 1966): 361-369.

Steiner, George. The Death of Tragedy. London: Faber and Faber, 1963.

Strauss L., Natural Right and History, Chicago 1953.

Dlaczego Lear? W tej później tragedii Szekspira zderzają się obrazy ludzkiej wielkości i nędzy; grandeur i misere. Dzieło to było przedmiotem niezliczonych interpretacji, inscenizacji, adaptacji i parafraz. Jan Kott odnalazł w sztuce Szekspira przeczucie dwudziestowiecznego egzystencjalizmu; Jan Klata przeniósł akcję sztuki do Watykanu, żeby pokazać kryzys instytucji Kościoła; Krzysztof Warlikowski ukazał ojca jako tyrana, ale jednocześnie zinterpretował sztukę Szekspira jako opowieść o wykluczeniu ludzi chorych i starych.

My chcemy tekst Szekspirowskiego dramatu spróbować odkryć na nowo. Odbiór dzieła jest zawsze zanurzony „strumieniu czasu”, zależy od doświadczenia odbiorców.

Będziemy czytać tekst dramatu akt po akcie, scena po scenie. Spróbujemy pytać, jakiego Leara można byłoby zaproponować współczesnemu odbiorcy. Będziemy dociekać, w jakim sensie Lear jest tragedią (czym jest „tragiczność” i czy w ogóle możliwa jest tragedia w świecie chrześcijańskim a obecnie post-chrześcijańskim?). Jak można dziś obecne w sztuce odczytać wątki apokaliptyczne? Na czym polega szaleństwo bohaterów: Leara, Gloucestera, Edgara? Król Lear pokazuje narodziny nowożytnej koncepcji władzy. Jak ustosunkujemy się do naszkicowanego w sztuce problemu konfliktu między prawem naturalnym i prawem stanowionym?

Zestawiając różne przekłady z oryginałem będziemy odkrywać Szekspira „bez cenzury”, wskazując na wieloznaczne gry słowne. Odniesiemy się też do faktu istnienia „wielu” Learów, to znaczy różnych wariantów tekstowych, które wzbogacają (inni powiedzą, że zaciemniają przesłanie utworu) i zobaczymy, jak redakcje tekstu kształtują jego przekaz. Jak sztuka Szekspira funkcjonuje w świecie globalnym? Czy, a jeśli tak to w jakim sensie jej znaczenie można uznać za „uniwersalne”?

1. Wprowadzenie. Zawiązanie akcji. Wątek Leara i jego trzech córek.

2. Wątek Gloucestera i jego dwóch synów. Prawo naturalne i stanowione.

3. Pytanie o „nagiego człowieka”. Szekspir i egzystencjalizm. Lear i Hiob.

4. Tragizm a groteska.

5. Szaleństwo Leara (Brook, Bogomołov, Kozintsev i inni). Egzorcyzmy Edgara.

6. „Nic nie przyjdzie z niczego”. Wątki apofatyczne w sztuce Szekspira; milczenie i cisza w dramacie i teatrze.

7. Apokalipsa w Learze a koncepcja „apokalipsy bez objawienia”. Sceny sądu i sąd ostateczny. Lear w cieniu atomowego grzyba (Kurosawa).

8. Król i nędzarze. Kwestie społeczne. Lear jako opowieść o wykluczeniu.

9. Lear wobec pytania o radykalną nadzieję.

10. Co dziś zostaje z Leara?

Literatura klasyczna (od starożytności do 2 połowy XIX wieku)