Great books/ Wielkie dzieła literatury [3700-AL-GB] Semestr zimowy 2024/25
Konwersatorium, grupa nr 3

Auden, Wystan Hugh. Morze albo zwierciadło. Przeł. Stanisław Baranczak, Gdańsk 2016.

Brotton, Jerry. “‘This Tunis, sir, was Carthage.’ Contesting Colonialism in The Tempest”, in Ania Loomba and Martin Orkin (eds), Post-colonial Shakespeares. London and New York, 1998, 23-43.

Bauer, Ralph. The Alchemy of Conquest: Science, Religion, and the Secrets of the New World. Uni of Virginia Press, 2019.

Brown, Paul. “'This thing of darkness I acknowledge mine': The Tempest and the discourse of colonialism”, in Jonathan Dollimore and Alan Sinfield (eds), Political Shakespeare: New essays in cultural materialism. Ithaca and London 1985, 48-7.

Cetera, Anna. Wstęp, w William Shakespeare, Burza, tłum. Piotr Kamiński, Warszawa 2013.

Greeblatt, Stephen. “Martial Law in the Land of Cocaigne”, in Shakespearean Negotiations, Berkeley and Los Angeles, 1988, 129-165.

Grzegorzewska Małgorzata. Teologie Szekspira. Kraków 2018.

Hulme, Peter. Colonial Encounters. Europe and the Native Carribbean 1492-1797. New York 1986.

Kott, Jan. „Burza albo Powtórzenie”, w: idem, Płeć Rozalindy. Interpretacje Marlowe, Szekspir, Webster, Büchner, Gautier, Kraków 1992, 125-196.

Montaigne, Michele. Próby.

Scott, Helen. Shakespeare’s Tempest and Capitalism. The Storm of History. Routledge 2020.

Dlaczego Burza? Dramat Szekspira był przedmiotem niezliczonych interpretacji, inscenizacji, adaptacji i parafraz. Inspiracją do jego powstania, była, zupełnie nietypowo w przypadku Szekspira, nie twórcza lektura innych dzieł (dziś powiedzielibyśmy, że Stratfordczyk był genialnym plagiatorem), lecz wydarzenie autentyczne: huragan, który niedaleko Bermudów uderzył we flotę płynącą z Anglii do Nowego Świata. Opis perypetii rozbitków zawarty z liście niejakiego Williama Stratchey’a zapłodnił wyobraźnię dramatopisarza. Wyspy Prospera nie znajdziemy na żadnej mapie, lecz podwójna geografia Burzy pozwala umieścić akcję dramatu zarówna na Atlantyku jak i na Morzu Śródziemnym. Echa tego dramatu znajdziemy w Ziemi jałowej Eliota. Wystan Hugh Auden podjął dialog z dziełem Szekspira w naznaczonym egzystencjalizmem poemacie Morze i zwierciadło. W drugiej połowie dwudziestego wieku interpretację sztuki zdominowała perspektywa postkolonialna. Litewski reżyser, Oskaras Korsunovas odnalazł w sztuce opis toksycznej relacji ojca-alkoholika z niepełnosprawną córką i przeniósł akcję sztuki na Litwę w początku lat ’90. Ta wybitna inscenizacja odsłania polityczny wymiar sztuki.

My spróbujemy odczytać Szekspirowskiego na nowo. Odbiór dzieła jest zawsze zanurzony w „strumieniu czasu”, zależy od doświadczenia odbiorców.

Będziemy czytać tekst dramatu akt po akcie, scena po scenie. Spróbujemy pytać, jaką Burzę można byłoby zaproponować współczesnemu odbiorcy. Będziemy dociekać, w jakim sensie Burza jest tragikomedią albo romansem pastoralnym. Co łączy ją z baśnią, utopią i dystopią? Na czym polega magia Prospera? Jak ustosunkujemy się do naszkicowanego w sztuce problemu konfliktu między prawem naturalnym i prawem stanowionym? Jakie znaczenie ma problem pojednania, przebaczenia i alchemicznej przemiany bohaterów?

Zestawiając różne przekłady z oryginałem będziemy odkrywać Szekspira „bez cenzury”, wskazując na wieloznaczne gry słowne. Zobaczymy, jak redakcje tekstu i przekłady kształtują jego przekaz. Jak sztuka Szekspira funkcjonuje w świecie globalnym? Czy, a jeśli tak, to w jakim sensie jej znaczenie można uznać za „uniwersalne”?

1. Wprowadzenie. Zawiązanie akcji. Katastrofa morska.

2. Ojciec i córka.

3. Kaliban i Ariel. Sługa i niewolnik. Koncepcja szlachetnego dzikusa.

4. Anglicy i kolonie. Stary i Nowy Świat.

5. Burza jako utopia. Nowy, ale czy wspaniały świat?

6. Burza jako traktat alchemiczny.

7. Wyspa jako Czyściec.

8. Spektakl władzy: Burza jako maska dworska

9. Przebaczenie i pamięć.

10. Burza w perspektywie transhumanizmu. Człowiek-maszyna-chimera.

11. Burza jako sztuka o teatrze.

Literatura klasyczna