Instytucje ochrony prawnej 2102-BW-L-Z3IOPR
Konwersatorium (KON) Semestr zimowy 2023/24

Literatura podstawowa

1. M. Kruk, M. Olszówka, M. Godlewski, M. Jarosz, M. Laskowska, J. Zaleśny, Ochrona praw i wolności. System instytucjonalny w Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2019

Literatura uzupełniająca

1. J. Zaleśny, Odpowiedzialność konstytucyjna. Praktyka III RP, Warszawa 2004;

2. A. Machnikowska (red.), Legitymizacja władzy sądowniczej, Gdańsk 2016;

3. M. Dąbrowski, J. Szymanek, M.M. Wiszowaty, J. Zaleśny, Niezależność sądów i niezawisłość sędziów. Miscellanea, Warszawa 2020;

4. J. Jaskiernia (red.), Transformacja systemów wymiaru sprawiedliwości, t. 1-2, Toruń 2011;

5. M. Jabłoński, S. Jarosz-Żukowska (red.), Konstytucyjny model władzy sądowniczej w Polsce - wybrane problemy, Wrocław 2013;

6. M. Romańska (red.), Pozainstancyjne środki ochrony prawej, Warszawa 2013;

7. M. Mistygacz (red.), Prokuratura w Polsce w XXI wieku. Wyzwania ustrojowe i procesowe, Warszawa 2019;

8. A. Gajda, Kierunki rozwoju instytucji Rzecznika Praw Obywatelskich w Polsce, Warszawa 2013;

9. I. Sierpowska, Funkcje kontroli państwowej. Studium prawnoporównawcze, Kolonia Limited 2003.

WIEDZA

EK 1 - posiada ogólną wiedzę o ładzie i porządku prawnym, ich składowych; K_W01

EK 2 - dysponuje wiedzą o atrybutach instytucji ochrony prawnej, systemie instytucji ochrony prawnej; mechanizmach działania instytucji ochrony prawnej, wzajemnych relacjach zachodzących między nimi; K_W06

EK 3 - posiada pogłębioną wiedzę na temat roli organów ochrony prawnej w ochronie wolności i praw jednostki i ich znaczenia w państwie prawnym; K_W08

UMIEJĘTNOŚCI

EK 4 - umie zbudować relacje między poszczególnymi pojęciami właściwymi dla ochrony prawnej; K_U01

EK 5 - potrafi ustalać cechy właściwe dla organów ochrony prawnej w państwie prawnym; K_U03

EK 6 - posiada pogłębioną umiejętność posługiwania się w praktycznych zastosowaniach środkami ochrony prawnej; K_U03

EK 7- posiada umiejętność przygotowywania wystąpień ustnych dotyczących zagadnień prawnych, korzystając z materiałów pozyskanych samodzielnie; K_U05

EK 8 - umie korzystać ze środków ochrony prawnej, w tym jako strona praw podmiotowych; K_U05

KOMPETENCJE

EK 9 - potrafi odpowiednio sprecyzować priorytety służące realizacji określonego przez siebie lub innych zadania. K_K01

EK 10 – ma świadomość, że instytucje ochrony prawnej podlegają permanentnej zmianie i z tego powodu ma potrzebę uczenia się przez całe życie, potrafi inspirować i organizować proces uczenia się innych osób; K_K06

Podstawowym warunkiem zaliczenia przedmiotu jest obecność na zajęciach (dopuszczalne są dwie nieusprawiedliwione nieobecności w semestrze). Przekroczenie liczby dopuszczalnych nieobecności skutkuje koniecznością zaliczenia zajęć na dyżurze dydaktycznym. Nieobecność na ponad połowie spotkań skutkuje niezaliczeniem przedmiotu (student nie jest klasyfikowany).

Ocena końcowa jest wypadkową oceny ciągłej dokonywanej na podstawie bieżącego przygotowywania się do zajęć i aktywności w ich trakcie, a także zrealizowanych prac (referatu) oraz kolokwium. Kolokwium ma postać testu złożonego z około 20 pytań zamkniętych, otwartych i kazusów.

Celem prowadzonych jest poznanie i zrozumienie przez studentów, w jaki sposób w demokratycznym państwie prawnym zabezpiecza się wolności i prawa jednostki i jej związków oraz w jaki sposób chroni się interes publiczny. Przedmiotową problematykę analizuje się tak w wymiarze systemu organów władzy publicznej, jak również w wymiarze praw podmiotowych.

W ramach konwersatorium poddaje się rozważaniom problematykę praw podmiotowych, materialnych i proceduralnych gwarancji ich ochrony. Analizuje się ustrój organów wymiaru sprawiedliwości, sądownictwo konstytucyjne, ustrój organów powołanych do stania na straży przestrzegania prawa, problematykę ochrony legalności działania organów władzy publicznej, ochrony praw podmiotowych w relacjach z organami władzy publicznej, jak również zagadnienia pomocy prawnej.

1. System instytucji ochrony prawnej.

Nauka o ustroju instytucji ochrony prawnej; pojęcie ochrony prawnej; środki ochrony prawnej; organy ochrony prawnej.

Metody dydaktyczne oraz nakład pracy studenta:

konwersatorium – 2 godz.; przeczytanie literatury podstawowej: poz. 1, s. 21-46 – 1 godz.

2. Ochrona konstytucji.

Trybunał Konstytucyjny: przesłanki, istota i cele ochrony konstytucji; system ochrony konstytucyjności; ochrona konstytucyjności w Polsce; historia Trybunału Konstytucyjnego; pozycja ustrojowa Trybunału Konstytucyjnego; ustrój i zasady działania; kompetencje; charakter orzeczeń; skarga konstytucyjna.

Metody dydaktyczne oraz nakład pracy studenta:

konwersatorium – 8 godz.; przeczytanie literatury podstawowej: poz. 1, s. 211-275; ustawa z 30 listopada 2016 r. o organizacji i trybie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym, Dz.U. poz. 2072 ze zm.; ustawa z 30 listopada 2016 r. o statusie sędziów Trybunału Konstytucyjnego, Dz.U. poz. 2073 ze zm.; przeczytanie literatury uzupełniającej: poz. 1, rozdz. 1-2 – 4 godz.

3. Odpowiedzialność konstytucyjna.

Trybunał Stanu: istota odpowiedzialności konstytucyjnej; odpowiedzialność konstytucyjna na świecie; tradycja odpowiedzialności konstytucyjnej w Polsce; przesłanki, sens, tryb i praktyka realizacji odpowiedzialności konstytucyjnej.

Metody dydaktyczne oraz nakład pracy studenta:

konwersatorium – 2 godz.; przeczytanie literatury podstawowej: poz. 1, s. 277-300; ustawa z 26 marca 1982 r. o Trybunale Stanu, t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 2050 ze zm.; ; przeczytanie literatury uzupełniającej: poz. 2, 2 rozdz. do wyboru – 1 godz.

4. Sądownictwo.

Władza sądownicza; wymiar sprawiedliwości; struktura sądownictwa; zasady wymiaru sprawiedliwości; Krajowa Rada Sądownictwa.

Metody dydaktyczne oraz nakład pracy studenta:

konwersatorium – 5 godz.; przeczytanie literatury podstawowej: poz. 1, s. 49-83; przeczytanie literatury uzupełniającej: poz. 4, t. 1, s. 452-465, s. 658-678, poz. 5 - tekst. P. Sarneckiego – 2 godz.

5. Sądownictwo powszechne i wojskowe, Sąd Najwyższy. Struktura sądownictwa powszechnego; właściwość sądownictwa powszechnego; organizacja i właściwość sądownictwa wojskowego; zasady procesowe; środki odwoławcze; Sąd Najwyższy jako naczelna instancja sądowa.

Metody dydaktyczne oraz nakład pracy studenta:

konwersatorium – 5 godz.; przeczytanie literatury podstawowej: poz. 1, s. 175; ustawa z 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych, t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 23 ze zm.; ustawa z 21 sierpnia 1997 r. – Prawo o ustroju sądów wojskowych, t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 2243 ze zm.; ustawa z 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym, Dz.U. z 2018 r. poz. 5 ze zm,; przeczytanie literatury uzupełniającej: poz. 4, t. 1, s. 519-551, poz. 5 – tekst W. Sanetry – 2 godz.

6. Sądownictwo administracyjne.

Istota sądowej kontroli administracyjnej; system sądownictwa administracyjnego; tożsamość sprawy sądowoadministracyjnej; postępowanie sądowoadministracyjne.

Metody dydaktyczne oraz nakład pracy studenta:

konwersatorium – 2 godz.; przeczytanie literatury podstawowej: poz. 1, s. 177-195; ustawa z 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych, t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 2188 ze zm.; - 1 godz.

7. Ochrona interesu publicznego. Prokuratura: istota prokuratury; ewolucja prokuratury w Polsce; struktura, zadania, działanie prokuratury.

Metody dydaktyczne oraz nakład pracy studenta:

konwersatorium – 2 godz.; przeczytanie literatury podstawowej: poz. 1, s. 303-356; ustawa z 28 stycznia 2016 r. - Prawo o prokuraturze, t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1767 ze zm.; przeczytanie literatury uzupełniającej: poz. 5 – tekst H. Zięby-Załuckiej - 1 godz.

8. Ochrona finansów państwa.

Najwyższa Izba Kontroli: historia kontroli państwowej w Polsce; struktura i organizacja NIK; zadania i obowiązki NIK.

Metody dydaktyczne oraz nakład pracy studenta:

konwersatorium – 2 godz.; przeczytanie literatury podstawowej: poz. 1, s. 357-388; ustawa z 23 grudnia 1994 r. o Najwyższej Izbie Kontroli, t.j. Dz.U. z 2017 r., poz. 524 ze zm.; przeczytanie literatury uzupełniającej: poz. 6 – s. 60-98, 160-192 - 1 godz.

9. Ochrona praw obywatelskich.

Rzecznik Praw Obywatelskich: system ochrony praw obywatelskich; modele instytucji rzecznika w systemie organów ochrony prawnej; zadania i zasady działania RPO.

Metody dydaktyczne oraz nakład pracy studenta:

konwersatorium – 2 godz.; przeczytanie literatury podstawowej: poz. 1, s. 411-428; ustawa z 15 lipca 1987 r. o Rzeczniku Praw Obywatelskich, t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 958 -1 godz.

Przygotowanie do kolokwium - 6 godz.

Rozmowa nauczająca, wystąpienia indywidualne.