Badacz społeczny w sieci i w terenie. Cyberkultura, memy, etnografia

obowiązkowe
seminaria magisterskie

Problematyka seminarium oscyluje wokół współczesnych badań jakościowych w dobie szybkich przemian środowiska medialnego oraz szeroko pojętej cyberkultury: praktyk kulturowych związanych z rozwojem mediów społecznościowych i cyfrowo zapośredniczonych sposobów komunikacji.

Celem seminarium jest umożliwienie studentom opracowania planu badawczego, zgromadzenia bibliografii oraz przemyślenia różnych perspektyw badawczych, zarówno w tzw. terenie wirtualnym jak i realnym.

Seminarium służy przygotowaniu metodologicznemu pracy magisterskiej, zgromadzeniu bibliografii i opracowaniu planu badawczego przez każdego uczestnika i każdą uczestniczkę zajęć.

Dzięki zajęciom studenci poznają różne narzędzia badawcze i koncepcje metodologiczne dające podstawy do samodzielnego, świadomego opracowania prac magisterskich z użyciem badań empirycznych, traktowanych jako główne źródło analizowanych materiałów lub jako uzupełniający sposób pozyskiwania danych.

Poruszane kwestie będą dotyczyć przede wszystkim warsztatu metodologicznego, etyki badań oraz definiowania podstawowych kategorii badawczych. Szczególny nacisk prowadzący położą na różne poziomy uwikłań medialnych z jakimi ma do czynienia współczesny badacz terenowy. Omawiana będzie kwestia remediacji, zarówno na poziomie źródeł (np. nagranie a transkrypcja) jak i metod (np. wywiad telefoniczny, wywiad przez komunikator, wywiad na czacie, obserwacja rzeczywistości wirtualnej).

Zastanowimy się, czy w przypadku badań antropologicznych możemy mówić o szczególnym „momencie internetowym”.

Podejmiemy refleksję nad doświadczeniem zmysłowym i cielesnością podczas badań, a także nad zbieraniem i utrwalaniem danych sensorycznych (wizualnych, słuchowych, zapachowych, dotykowych, smakowych). Skupimy się tu na wyzwaniach stawianych przez uwirtualnienie terenu badawczego.

Zagadnienia będą zależały w dużej mierze od potrzeb studentów.

Przykładowe zagadnienia (w tym pogłębienie zagadnień z proseminarium):

• Jak postawić pytanie badawcze?

• Badania ilościowe a badania jakościowe, Big Data,

• Czym jest teren - definiowanie terenu badań. Teren czy postteren?

• Rodzaje obecności w terenie - jawna, niejawna, badanie uczestniczące, badania zaangażowane

• Czym jest internet?

• Jak badać memy? Badanie wytworów cyberkultury.

• Field Research a Desk Research, uwikłania medialne

• Być tam, pisać tu w dobie internetu

• Wywiad etnograficzny, wielomedialność wywiadu

• Obserwacja, obserwacja w sieci, badania wcieleniowe

• Eksperyment a prowokacja, eksperyment a trolling

• Autoetnografia

• Relacje badacz-badany, eksperci, badania partycypacyjne

• Paraetnografia, wernakularność w terenie i w sieci

• Etyka badań

Dobierana indywidualnie, w zależności od tematów prac magisterskich przedstawianych podczas zajęć.

Proponowane lektury:

Angrosino Michael, Badania etnograficzne i obserwacyjne, Warszawa 2010 (fragmenty).

Badania jakościowe, red. D. Jemielniak, Warszawa 2012 (fragmenty).

Boellstorff Tom, Dojrzewanie w Second Life: antropologia człowieka wirtualnego, tłum. Agata Sadza, Wyd. UJ, Kraków 2012.

Boellstorff Tom, Bonnie Nardi, Celia Pearce, T.L. Taylor, Ethnography and Virtual Worlds. A Handbook of Method, Princeton, Oxford 2012.

Eco Umberto, Jak napisać pracę dyplomową. Poradnik dla humanistów, Warszawa 2008 (fragmenty).

Flick Uwe, Projektowanie badania jakościowego, Warszawa 2010 (fragmenty).

Flick Uwe, Jakość w badaniach jakościowych, Warszawa 2011 (fragmenty).

Geertz Clifford, Dzieło i życie. Antropolog jako autor, Warszawa 2000 (fragmenty).

Hammersley Martyn, Paul Attkinson, Metody badań terenowych, Poznań 2000 (fragmenty).

Jemielniak Dariusz, Socjologia Internetu, Scholar, Warszawa 2019.

Lévi-Strauss Claude, Smutek tropików, fragmenty, różne wydania.

Metody badań jakościowych, red. N.K. Denzin, Y. S. Lincoln, Warszawa 2014 (fragmenty).

Tokarska-Bakir Joanna, Dalsze losy syna marnotrawnego, „Polska Sztuka Ludowa - Konteksty”, 1995 t.49 z.1, ss.13-42.

Po zajęciach student/ka:

- zna i rozumie swoistość nauk o kulturze, subdyscypliny tych nauk i ich związki z praktykami artystycznymi i naukami społecznymi

- zna i rozumie w stopniu ogólnym współczesne trendy rozwojowe w dziedzinie polityki, społeczeństwa i kultury; w stopniu pogłębionym wpływ mediów i środków transmisji kultury na kształt procesu kulturowego w kontekście kultury współczesnej;

- zna i rozumie różnorodne praktyki partycypacyjne, zróżnicowane pod względem miejsca i czasu realizacji, uczestników oraz metod;

- zna i rozumie podstawowe strategie współpracy z grupą oraz ich psychologiczne i społeczne uwarunkowania;

- zna i rozumie zasady zarządzania własnością intelektualną

- zna i rozumie różne metody planowania projektu artystyczno-społecznego, tworzenia zespołu, zdobywania funduszy, współpracy międzyinstytucjonalnej;

- zna i rozumie konieczność dbałości o więzi społeczne i społeczności lokalne

- potrafi samodzielnie zaplanować i przeprowadzić pogłębione badanie wybranego aspektu rzeczywistości, dobierając odpowiednią metodologię i zaprezentować jego wyniki z uwzględnieniem złożoności kulturowego kontekstu;

- potrafi wykorzystywać metodologię badawczą oraz narzędzia (także cyfrowe) nauk humanistycznych i praktyk kulturowych oraz prezentować i syntetyzować uzyskane tymi metodami dane; dostosować istniejące lub stworzyć nowe narzędzia badawcze i metody działania dla własnych celów;

- potrafi wykorzystywać posiadaną wiedzę by formułować i testować hipotezy z zakresu działania w kulturze

- potrafi zabierać głos w dyskusji wobec różnorodnych odbiorców, mówiąc zrozumiale i poprawnie; samodzielnie poprowadzić dyskusję publiczną,

- potrafi inicjować i prowadzić prace zespołowe; współdziałać w zespole z innymi osobami; prowadzić zespół; organizować pracę indywidualną i zespołową;

- jest gotów/gotowa do krytycznej oceny posiadanej wiedzy i umiejętności;

- jest gotów/gotowa do zaangażowania się w prace zespołowe ze świadomością wagi wspólnego działania i etyczną odpowiedzialnością; działania na rzecz przestrzegania zasad etyki zawodowej;

- jest gotów/gotowa do wykazywania troski o dziedzictwo kulturowe i świadomości jego znaczenia dla życia społecznego; aktywnego działania na rzecz jego zachowania.

- jest gotów/gotowa do planowania i uzasadniania swoich działań badawczych i społecznych – kierując się stworzoną na podstawie posiadanej wiedzy wizją świata społecznego.

-obecność (student ma prawo do 2 nieobecności w semestrze)

- ocena aktywności na zajęciach

- przygotowanie projektu dyplomowego

- przedstawienie fragmentu przygotowywanej rozprawy