Krajowe i europejskie prawo socjalne

obowiązkowe

Znajomość podstawowych zagadnień dotyczących przepisów prawnych, norm prawnych, wykładni i stosunku prawnego oraz polityki społecznej.

w sali

Przedmiotem zajęć są rozwiązania prawne dotyczące kwestii socjalnych przewidzianych w prawie krajowym i prawie europejskim. W prawie krajowym zostaną ukazane zasady konstytucyjne, w tym zwłaszcza związane z wolnościami i prawami socjalnymi i ich ochroną. W warstwie uszczegółowionej zostaną zaprezentowane rozwiązania w odniesieniu do poszczególnych dziedzin tego prawa, tj. prawa pracy, zapobieganiu bezrobociu, edukacji, ochrony zdrowia i mieszkalnictwa, a także wybranym kategoriom społecznym, m.in. niepełnosprawnym. Natomiast uwzględniając prawo europejskie zostaną omówione rozwiązania dotyczące sfery bytowej na przykładzie ustawodawstwa wybranych krajów i standardów międzynarodowych.

1.Przedmiot i charakterystyka prawa i nauki prawa socjalnego. Kontrowersje wokół tej nauki i jej umiejscowienie w klasyfikacji nauk. Prawo socjalne a polityka społeczna, kontekst celów i funkcji.

2.Konstytucyjne zasady ustrojowe dotyczące kwestii socjalnych. Aksjologiczne i teleologiczne problemy konstytucyjnego unormowania wolności i praw socjalnych. Konstytucyjne ujęcie wolności i praw socjalnych. Katalog podstawowych wolności i praw socjalnych. Prawne możliwości ich ograniczania. Środki służące ich ochrony. Związki wolności i praw socjalnych z innymi prawami człowieczymi.

3.Prawnie kreowane warunki służące do urzeczywistnienia wolności i praw socjalnych. Kwestie legislacji. Udział społeczeństwa w tworzeniu ustawodawstwa socjalnego – przedmiotowe, czy podmiotowe jego traktowania.

4. Zagadnienia prawa pracy. Zasady właściwe dla tego prawa. Zawiązanie, rozwiązanie i ustanie stosunku pracy. Stosunek pracy a stosunki cywilnoprawne związane z wykonywaniem pracy. Czas pracy, wynagrodzenie, urlopy, rodzaje odpowiedzialności pracownika i pracodawcy, ochrona pracy młodocianych i pracownika w związku z rodzicielstwem. Wykonywanie pracy w różnych formach prawnych.

5. Bezrobocie i jego zapobieganie. Rozwiązania prane służące promocji zatrudnienia, łagodzeniu skutków bezrobocia. Zatrudnienie socjalne.

6. Ubezpieczenie społeczne. Prawne podstawy ubezpieczenia. Zasady i organizacja tego ubezpieczenia. Rodzaje świadczeń, przesłanki i tryb korzystania ze świadczeń.

7. Zagadnienia dotyczące ochrony zdrowia. Zasady i organizacja. Systemowe ujecie ochrony zdrowia. Rodzaje zakładów opieki zdrowotnej. Rodzaje świadczeń zdrowotnych. Dobrowolność a przymus leczenia. Ochrona zdrowia psychicznego. Ubezpieczenia zdrowotne. Prawa pacjenta.

8. Pomoc społeczna. Podstawy prawne. Zasady właściwe dla tego prawa. Prawne rozwiązania dotyczące organizacji, trybu i rodzajów świadczeń oraz przesłanek korzystania z nich.

9. Problemy dotyczące mieszkalnictwa. Zasady i prawne rozwiązania dotyczące zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych. Zasady nabywania mieszkań. Prawa i Obowiązki właścicieli lokali oraz lokatorów, ochrona ich praw. Warunki eksmisji. Wspólnota mieszkaniowa. Lokale socjalne. Towarzystwo Budownictwa Społecznego.

10. Standardy europejskiego porządku prawnego dotyczące sfery bytowej człowieka i obywatela. Źródła prawa. Kategorie praw socjalnych i sposoby ich ochrony. Kwestie dotyczące pracy, ochrony zdrowia i zabezpieczenia społecznego. Nadzór nad przestrzeganiem standardów europejskiego prawa socjalnego.

Anioł W., Polityka socjalna Unii Europejskiej. Wyd. Sejmowe Warszawa 2003; Bulenda T., Prawa gospodarcze, socjalne i kulturalne, /w:/ Prawa i wolności człowieka (red. A. Rzepliński).Warszawa 1993; Florek L., Europejskie prawo pracy i ubezpieczeń społecznych. Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, Warszawa 1996; Florek L. Zieliński T., Prawo pracy. Wyd. H.C.Beck’a, Warszawa 2006; Głąbicka K., Polityka społeczna w Unii Europejskiej. Aspekty aksjologiczne i empiryczne. Dom Wydawniczy ELIPSA, Warszawa 2001; Głąbicka K., Europejska przestrzeń socjalna. Zarys problematyki. Wyższa Szkoła Pedagogiczna TWP. Warszawa 2002; Golinowska S., Polityka społeczna państwa w gospodarce rynkowej. Studium ekonomiczne. Wyd. PWN, Warszawa 1994; Łętowska E., Łętowski J., O państwie prawa, administrowaniu i sądach w okresie przekształceń ustrojowych. Wyd. Naukowe SCHOLAR 1995; Nojszewska E. (red). System ochrony zdrowia. Problemy i możliwości ich rozwiązań. LEX a Wolters Kluwer business, Warszawa 2011; Malinowska I., Prawa człowieka w Unii Europejskiej. Wyd. Sejmowe, Warszawa 2005; Oniszczuk J., Wolności i prawa socjalne oraz orzecznictwo konstytucyjne. Warszawa 2005; W. Rutkowski, Współczesne państwo dobrobytu. Ekspansja, kryzys, spory, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2009; Strzemińska H., Zarządzanie zasobami czasu pracy. Doświadczenia krajów europejskich. Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, Warszawa 2004; Szurgacz H. (red.) Europejskie prawo pracy i prawo socjalne a prawo polskie. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego. Wrocław 1998; Świątkowski A.M., Prawo socjalne rady Europy. Europejska karta socjalna, protokoły, zrewidowana europejska karta społeczna., Universitas, Kraków 2006; Zawadzka B., Prawa ekonomiczne, socjalne i kulturalne. Wyd. Sejmowe1996.

*

Akty międzynarodowe:

Powszechna deklaracja Praw Człowieka (1948 r.); Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności (1950 r.); Europejska Karta Socjalna (1961 r.), Rewizja Karty (1996); Międzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych, Socjalnych i Kulturalnych (1966); Konwencja Praw Dziecka (1989).

Karta Wspólnotowa Podstawowych Praw Socjalnych Pracowników (1989).

Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej (2000).

*

Akty prawa polskiego:

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn. Dz.U. z 1998 r., Nr 21, poz. 94; ze zm.).

Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (tekst jedn. Dz. U. 2008, Nr 69, poz. 415).

Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych (tekst jedn. Dz.U. z 2011 r., Nr 127, poz. 721).

Ustawa z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym (tekst jedn. Dz.U. z 2011 r. Nr 43, poz. 225) .

Ustawa z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (tekst jedn. Dz.U. z 2007 r. Nr 14, poz. 89, ze zm.).

Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (tekst jedn. Dz. U. z 2011 r., Nr 231, poz. 1375).

Ustawa z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (tekst. jedn. Dz. U. z 2011r., Nr 277, poz. 1634),

Ustawa z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (tekst jedn. Dz. U. z 2012 r., poz. 159).

Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o środkach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn. Dz.U. 2008 r. Nr 164, poz. 1027; ze zm.).

Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585; ze zm.).

Ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 o działalności leczniczej (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r., poz. 287).

Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz.U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227).

Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn. Dz.U. z 2010 r. Nr 29, poz. 154).

Ustawa z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (tekst jedn. Dz.U. z 2000 r. Nr 80, poz. 903; ze zm.).

Ustawa z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (tekst jedn. Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1116).

Ustawa z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (tekst jedn. Dz.U. 2005 r. Nr 31, poz. 266; ze zm.).

Ustawa z dnia 21 czerwca 2001 r. o dodatkach mieszkaniowych (Dz. U. Nr 71, poz. 734).

Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tekst jedn. Dz. U. 2013 r., poz. 182).

/Podczas zajęć będzie wskazany studentom zakres materiału z wyżej przytoczonej literatury oraz aktów prawnych obowiązujący studenta do poznania zagadnień prawa i polityki socjalnej./

Wiedza

Studenci znają podstawowe zagadnienia dotyczące krajowego i europejskiego prawa socjalnego, źródła tego prawa, treść i sposób unormowania szczegółowych jego kwestii. Znają skuteczne mechanizmy rozwiązywania problemów społecznych za pomocą prawa różnych systemów prawnych. Dysponują wiedzą na temat polskiego konstytucyjnego unormowania praw socjalnych i ich ochrony oraz ujęcia i ochrony tych praw w konstytucjach innych krajów, a także w prawie międzynarodowym.

Umiejętność

Studenci nabyli umiejętność logicznego rozumowania i wyciągania wniosków na temat prawnego unormowania problemów socjalnych w różnych porządkach prawnych. Potrafią opisać i analizować przepisy prawne, je interpretować i ocenić. Potrafią prezentować zagadnienia socjalne prawnie unormowane, dyskutować o nich i formułować poglądy na omawiane tematy, w tym identyfikować potrzeby grup „upośledzonych”, marginalizowanych czy objętych ryzykiem wykluczenia z życia społecznego i publicznego (pracownicy „szarej strefy”, niepełnosprawni, bezrobotni, umysłowo chorzy, bezdomni, „ubodzy”). Umieją porównywać prawne ujęcia praw socjalnych, unormowania problemów socjalnych różnych porządków prawnych, krajowych i europejskich. Nabyli umiejętność twórczej krytyki rozwiązań prawnych z zakresu krajowego i europejskiego prawa socjalnego.

Postawy

Studenci mają postawę prawo-człowieczą w stosunku do innych osób, w tym zwłaszcza do zagrożonych wykluczeniem z życia społecznego i publicznego. Są uwrażliwieni na nieprawidłowości i krzywdę doznawaną przez osoby w sferze bytowej.

Wiedza

Studenci będą oceniani na podstawie przygotowania do zajęć, aktywnego udziału podczas konwersatorium oraz wiedzy merytorycznej zaprezentowanej podczas zaliczenia, w formie ustnej i pisemnej.

Umiejętności

Studenci będą oceniani na podstawie jakości i sposobu prezentowania problemów, referatów, prezentowanej przez nich umiejętności dokonywania analizy przepisów prawnych, dyskutowania, sposobu uzasadniania swojego stanowiska, umiejętności wyciągania wniosków, sposobu opracowania eseju na wybrany temat z prawa socjalnego uwzględniając prawny porządek krajowy i porządek europejski.

Postawy

Oceniana będzie postawa studentów wobec problemów społecznych związanych z prawami socjalnymi jednostek i określonych grup ujętym w prawnym porządku krajowym i europejskim.