Współczesne systemy polityczne

Student pozyskuje wiedzę o podstawowych instytucjach politycznych współczesnego świata. Omawiane są zagadnienia funkcjonowania klasycznych modeli współczesnych systemów politycznych państw Europy i USA. Zwraca się uwagę na powiązania między legislatywą, egzekutywą, odrębność władzy sądowniczej czy formowanie systemów partyjnych. Na wykładach preferowany jest aspekt problemowochronologiczny. Konkretne modele systemowe omawiane są na ćwiczeniach z przedmiotu.

1. Pojęcie systemu politycznego. Podsystem w Systemie Politycznym. Otoczenie systemu politycznego.

2. Zasady ustrojowe państw Unii Europejskiej. Zasada suwerenności narodu. Zasada pluralizmu; pluralizm tradycyjny (Francja, Włochy,

Polska), pluralizm zinstytucjonalizowany (Austria, Szwecja, Holandia, Słowenia): zasada podziału władzy –model europejski.

3. Konstytucje państw Unii Europejskiej. Geneza i rozwój konstytucjonalizmu. Model kontynentalny konstytucji, model skandynawski

(Szwecja), model anglosaski (Wielka Brytania).

4. Systemy wyborcze państw Unii Europejskiej. Historyczny rozwój i demokratyzacja prawa wyborczego. Deformacje aktu wyborczego.

System większościowy (Wielka Brytania, Francja). System proporcjonalny (kraje skandynawskie, Belgia, Hiszpania). System mieszany

(RFN).

5. Głowa państwa w państwach europejskich. Monarcha i prezydent – źródła legitymizacji i kompetencje.

6. Parlament w państwach Unii Europejskiej. Pozycja Parlamentu, parlamenty jednoizbowe (kraje skandynawskie) i dwuizbowe. Organizacja parlamentu, kompetencje.

7. Rząd i administracja rządowa w państwach Unii Europejskiej. Struktura i kompetencje rządów. Model brytyjski (rząd i gabinet). Model

skandynawski. Model kontynentalny.

8. Partie polityczne i systemy partyjne w państwach Unii Europejskiej. Pojęcie partii politycznej i systemu partyjnego. Typy partii politycznych i systemów partyjnych.

9. Grupy interesu w państwach Unii Europejskiej. Pojęcie grup interesu. Rodzaje grup interesu. Związki Zawodowe. Zrzeszenia pracodawców.

10. Systemy rządów państw Unii Europejskiej. Systemy parlamentarne i prezydialne. Systemy parlamentarno-gabinetowe (Włochy, Belgia, Polska, Litwa), gabinetowo-parlamentarne (Wielka Brytania), systemy mieszane (Francja, Finlandia)

1. Almond G. A., Powell, G. B.. Comparative Politics today, Birmingham 1995.

2. Antoszewski A., Herbut R.., Systemy polityczne współczesnej Europy, PWN 2005.

3. Antoszewski A., Herbut A., Systemy polityczne współczesnego świata, Wrocław 2005.

4. Colomer J. M., Political Institutions in Europe, London 1996.

5. Domagała M. (red.), Konstytucyjne systemy rządów, Warszawa 1997.

6. Eagles M., Johnston L., Politics. An introduction to modern Democratic Government, London 1995.

7. Gallagher M., Representative Government in Modern Europe, London 1995.

8. Hartmann J., Westliche Regierungsysteme, Opladen 2000.

9. Ismayr W. (hrsg), Die politischen Systeme Westeuropas, Opladen 1999.

10. Lamentowicz W., Państwo współczesne, Warszawa 1992.

11. Mény Y., Knapp A., Government and politics in western Europe, Oxford 1999.

12. Rhodes M., Heywood P., Wincent Wright, Developments in West European Politics, London 1997.

13. Smith G., Życie polityczne w Europie Zachodniej, Warszawa 1992.

14. Steiner J., Demokracje europejskie, Rzeszów 1993.

15. Ulicka G., Demokracje zachodnie, Warszawa 1992.

16. Wojtaszczyk K. A., Kompendium wiedzy o państwie współczesnym, Warszawa 2000.

17. Wojtaszczyk K. A., Partie polityczne w państwie demokratycznym, Warszawa 1999.

18. Wojtaszczyk K. A., Współczesne systemy polityczne, Warszawa 1999.

19. Wojtaszczyk K. A (red.), Państwa członkowskie UE, Warszawa 2006.

20. Żukowski A., Systemy wyborcze – wprowadzenie, Olsztyn 1999.

21. Wojtaszczyk K.A., Systemy polityczne państw Unii Europejskiej, Warszawa 2012

22. Antoszewski A., Herbut R. (red.) Demokracje zachodnioeuropejskie. Analiza porównawcza, Wrocław 2008

23. Żmigrodzki M, Dziemidok-Olszewska B, (red), Współczesne Systemy Polityczne, Warszawa 2022

Po zakończeniu zajęć student:

- ma podstawową wiedzę o charakterze systemów politycznych państw członkowskich Unii Europejskiej, a szczególnie o relacjach zachodzących w ramach podsystemów w systemie politycznym państwa|: instytucjonalnym, normatywnym, relacjonalnym, funkcjonalnym. (K_W01)

- ma wiedzę o kompetencjach organów i instytucji krajowych w ramach polityk europejskich

- posiada umiejętność obserwowania, interpretowania, analizowania oraz opisywania procesów politycznych a także związanych z nimi przemian społeczno-ekonomicznych wewnątrz państw członkowskich Unii Europejskiej. (K_U01)

- potrafi rozwiązywać konkretne problemy z zakresu funkcjonowania systemów politycznych a także formułowania odpowiednich rozstrzygnięć (K_U07), (K_U08)

- posiada umiejętność przygotowania prac pisemnych w języku polskim i angielskim dotyczących zagadnień systemów politycznych a także pozyskiwania informacji właściwych dla europeistycznej formuły badania funkcjonowania tych systemów (K_U09), (K_U10)

- potrafi współdziałać i współpracować w grupie realizującej zadania badawcze związane z systemami politycznymi państw oraz uznaje znaczenie zdobywania wiedzy i doświadczenia zawodowego przez całe życie. (K_K01), (K_K02), (K_K03)

Egzamin pisemny (test z problemów poruszanych podczas wykładu). W przypadku odbycia symulacji debaty parlamentarnej i otrzymania oceny dostatecznej ostateczną oceną z wykładu jest ocena z testu. W przypadku oceny dobrej jest ocena z testu podwyższona o pół oceny, w przypadku oceny bardzo dobrej o całą ocenę.

Ostateczną ocenę z przedmiotu stanowi średnia ocen z wykładu oraz ćwiczeń pod warunkiem zaliczenia obu części na ocenę pozytywną.