Seminarium specjalizacyjne (proseminarium) - prawo cywilne i medyczne - instytucje i stosowanie

Seminarium poświęcone jest prawu cywilnemu, w tym zwłaszcza prawu osobowemu i jego

instytucjom oraz prawu medycznemu i jego związkom z prawem cywilnym, a także zagadnieniom

odpowiedzialności cywilnej z odniesieniami do medycznych spraw karnych i dyscyplinarnych

(odpowiedzialność zawodowa przedstawicieli zawodów medycznych).

Zajęcia służą swobodnej i równoważnej wymianie myśli. Mają skłonić do wspólnego

zastanowienia nad praktycznym funkcjonowaniem instytucji prawnych. Poszerzają horyzonty, pobudzają

do krytycznego myślenia i zachęcają do samodzielnych poszukiwań. Rozważania prowadzone sa na bazie

kazusów czerpanych z wszelkich źródeł, nie tylko z wyroków. Szukamy konkretnych i praktycznych

rozwiązań problemów prawnych. Pokazujemy prawo z twarzą i to ludzką, żywe i oddychające.

Zajęcia mają charakter interdyscyplinarny, co oznacza, że analizy prawne będą dokonywane z

punktu widzenia: prawa cywilnego (praktyczne i skuteczne środki ochrony dóbr, odpowiedzialność

odszkodowawcza); prawa medycznego (specyfika naruszeń, odpowiedzialność dyscyplinarna) prawa

karnego (przestępność zachowań, odpowiedzialność karna).

Planowane jest analizowanie szczegółowych zagadnień z wykorzystaniem zarówno orzecznictwa

sądów powszechnych jak lekarskich, a także odwołania do wybranych dzieł literackich i filmowych.

Praktyczne kwestie zastosowania prawa wobec wykonywania zawodów medycznych będą

analizowane z wykorzystaniem materiałów poglądowych (instrumenty medyczne, materiały

opatrunkowe, wyniki badań)

Zostaną pokazane i przećwiczone mechanizmy odpowiedzialności cywilnoprawnej, w tym

odszkodowawczej, za uchybienia w sferze praw człowieka, wolności jednostki, integralności cielesnej i

innych dóbr osobistych, praw rodzinnych i opiekuńczych.

Zaakcentowana zostanie rola i kompetencje decyzyjne sądu opiekuńczego w wydawaniu tzw.

medycznych zezwoleń zastępczych i przełamujących.

Na tle żywych przypadków czerpanych z orzecznictwa sądowego oraz relacjonowanych z tzw.

życia, a polegających na naruszeniu praw, rozważane będą ich konteksty: bioetyczne, społeczne i

filozoficzne w wieloaspektowym ujęciu - kwalifikacji cywilnoprawnej, karnoprawnej i jako medycznych

przewinień zawodowych. Mowa będzie również o najróżniejszych błędach medycznych i ich

konsekwencjach prawnych: pozostawieniu ciał obcych w polu operacyjnym, uchybieniach w działalności

zespołowej, posługiwaniu się niewłaściwym albo niesprawnym sprzętem, pomyłkach diagnostycznych,

niebezpiecznych produktach medycznych, zagadnieniach terapii daremnej i jej legalnego zaprzestania, a

także leczenia "nadmiernego" z naruszeniem autonomii.

Ten sposób pracy wykorzystuje metody badawcze socjologiczną oraz antropologiczną i ma

uzupełniać typową metodologię prawniczą oraz umożliwiać dokonywanie interdyscyplinarnych syntez.

Na tym tle rozpatrywane będą takie zagadnienia prawne jak:

- Autonomia woli; skuteczność rozporządzeń dobrami prawnymi za życia, na wypadek śmierci albo na

wypadek trwałej utraty świadomości; wady oświadczeń woli; stosowanie klauzul generalnych;

- Błędy medyczne i podstawy odpowiedzialności

- Cel leczniczy i jego implikacje dla odpowiedzialności za naruszenia dóbr osobistych

- Dobra prawne osób odmiennych. "Dziwolągi" (Freaks) - Refleksje na tle sławnego filmu Toda

Browninga

- Eutanazja. Dyskusja o filmie Sprawiedliwości stało się zadość André Cayatte'a

- Etyka lekarska i wpływ nowoczesnych technologii medycznych na postawy wobec leczenia.

Opowiadanie Czarna walizeczka (Cyril Kornbluth)

- Forma oświadczeń woli i jej wpływ na skuteczność pełnomocnictw oraz czynności prawa medycznego

- Godność i gwarancje jej poszanowania w stanach osłabienia sił fizycznych i mentalnych

(niepełnosprawność, obłożna choroba, dysfunkcje uwarunkowane podeszłym wiekiem; zagadnienie

"szczęśliwego człowieka z demencją")

- Hospicja i opieka paliatywna

- Informacja jako instrument ochrony praw człowieka i pacjenta

- Jodie i Mary - naruszenie dóbr prawnych i reprezentacja interesów

- Klauzula sumienia w zawodach medycznych

- Koncepcje winy i odpowiedzialności cywilnej;

- Legalność zabiegów nieleczniczych; transplantacje, zabiegi kosmetyczne

- Medycyna końca życia a autonomia jednostki

- Należyta staranność w wykonywaniu zobowiązań. Zasady ostrożności. Praktyczne aspekty

wykonywania zawodów lekarskich: wiedza, biegłość techniczna, umiejętności manualne

- Nietypowe naruszenia dóbr osobistych: nabyte stany lękowe, niemożność pożycia intymnego,

zrujnowane życie osobiste (noworodki zamienione w szpitalu); prawo cieszenia się niezakłóconym

życiem rodzinnym (ciężkie uszkodzenia okołoporodowe), krzywda urodzenia nieswojego dziecka (na

przykładzie skandalu w Policach);

- Okołoporodowa opieka i szkody,

- Postaci uszczerbku w dobrach chronionych: rodzaje szkód i krzywd; uszkodzenie ciała, rozstrój

zdrowia, krzywda niedoinformowania,

- Prawa nietypowego stanu cywilnego (surogacja, dawstwo niepartnerskie, uzgodnienie płci);

- Pełnomocnictwo i jego dopuszczalny zakres; prawidłowa reprezentacja interesów prawnych osób

fizycznych; deklaracje pro futuro, wykorzystanie kurateli dla osoby niepełnosprawnej

- Przymus na osobie i problem jego legalności w ochronie zdrowia psychicznego i w stanach pokrewnych

- Reprodukcyjne prawa człowieka; autonomia reprodukcyjna, planowanie rodziny jako dobro osobiste,

medycyna wspomaganego rozrodu, tzw. kradzież czasu reprodukcyjnego, macierzyństwo zastepcze;

badania prenatalne i przedimplantacyjne

- Stosowanie przymusu w opiece medycznej; leczenie niektórycvh chorób zakaźnych, szczepienia

ochronne, przymus psychiatryczny, leczenie zaburzeń odżywiania

- Struktura deliktowej i kontraktowej odpowiedzialności cywilnej za zachowania własne i osób trzecich.

- Tajemnica medyczna, psychiatryczna, celowe zatajenie prawdy, ujawnienie tajemnicy jako naruszenie

dóbr osobistych, w tym praw pacjenta

- Transplantacje za zgodą i bez. Prawne zagadnienia dawstwa i sprzeciwu na pobranie ex mortuo. Ocena

polskich regulacji prawnych. Film Bez mojej zgody

- Uzależnienie od leków,

- W imię dziecka: wykonywanie pieczy rodzicielskiej i opiekuńczej. Dyskusja na kanwie książki Iana Mc

Evana

- X-men: techniczne i farmakologiczne ulepszanie człowieka; nowoczesne protezy i ich funkcja

zastępująca, korygująca oraz ulepszająca

- Zaburzenia w różnicowaniu i rozwoju płci. Ochrona praw stanu cywilnego i nietykalności cielesnej.

Filmy Dziewczyna z portretu i Mów mi Marianna.

- Znachorstwo, szarlataneria, homeopatia i inne oszustwa

- Związek przyczynowy

Zwiększenie ogólnych kompetencji prawniczych, zyskanie erudycji, poszerzenie horyzontów myślowych, kształtowanie nieschematycznego rozumowania.