Prawo wyznaniowe w pracy urzędnika państwowego w praktyce

fakultatywne

w sali

Wykład dostarcza słuchaczom praktycznej wiedzy z zakresu stosowania prawa

wyznaniowego przez urzędników państwowych. Tematy szczegółowe zostały dobrane

tak, aby słuchacze zwłaszcza poznali oraz internalizowali standardy prawne działalności

administracji publicznej w sprawach wyznaniowych; uzyskali instrumenty do

rozwiązywania problemów związanych z urzeczywistnianiem wolności sumienia i

wyznania, występujących w praktyce działalności administracji publicznej, wreszcie –

zapoznali się z realiami stosowania prawa wyznaniowego przez administrację oraz sądy i

trybunały w Polsce.

1. Hierarchiczny system źródeł prawa wyznaniowego i jego stosowanie w praktyce

administracyjnej. Rola orzecznictwa sądów i trybunałów. Znaczenie prawa

kościelnego (kanonicznego) w działalności administracji publicznej.

2. Konstytucyjne standardy pracy administracji publicznej w sprawach wyznaniowych.

3. Wolność sumienia i wyznania jednostki (obywatela) a status urzędnika publicznego.

4. Ochrona danych osobowych w sprawach wyznaniowych w praktyce administracyjnej.

5. Uregulowanie sytuacji prawnej wspólnot religijnych w Polsce.

6. Związki wyznaniowe i ich jednostki organizacyjne jako uczestnicy obrotu prawnego -

kwestia osobowości prawnej.

7. Nauczanie religii w systemie oświaty publicznej. Uprawnienia rodziców, dzieci i

związków wyznaniowych. Status katechetów.

8. Procedura zawierania małżeństwa cywilnego w formie wyznaniowej. Rola

administracji publicznej.

9. Cmentarze i chowanie zmarłych. Pochówek wyznaniowy a pochówek laicki.

10. Obciążenia podatkowe i celne kościołów oraz innych związków wyznaniowych.

11. Administracja publiczna wobec szczególnych uprawnień osób duchownych.

12. Duszpasterstwo w instytucjach publicznych (Wojsko Polskie, Straż Graniczna, Policja,

Służba Celna, Krajowa Administracja Skarbowa).

13. Współdziałanie państwa ze związkami wyznaniowymi w zakresie: zwalczania

patologii społecznych, pomocy społecznej, ochrony dóbr kultury i dziedzictwa

narodowego.

14. Administracja wyznaniowa w Polsce (organizacja, zadania i kompetencje). Komisje

(zespoły) rządowo-kościelne – ich znaczenie praktyczne dla pracy administracji.

15. Tematyka z zakresu przedmiotowego wykładu postulowana przez słuchaczy.

Końcowy test zaliczeniowy.

1. Podręcznik podstawowy: A. Mezglewski, H. Misztal, P. Stanisz, Prawo wyznaniowe,

Warszawa 2011, Wyd. C.H. Beck (z uwzględnieniem zmian prawnych od czasu

wydania podręcznika),

2. Leksykon prawa wyznaniowego. 100 podstawowych pojęć, praca zbiorowa pod red.

A. Mezglewskiego, Warszawa 2014, Wyd. C.H. Beck (z uwzględnieniem zmian

prawnych od czasu publikacji kompendium),

3. Polskie prawo wyznaniowe. Wybór źródeł, oprac. M. Poniatowski, P. Sobczyk, Lublin

2012, Wyd. Naukowe Academicon (w zakresie w jakim zbiór zachował aktualność do

końca zajęć w danym semestrze),

4. Źródła elektroniczne: Internetowy System Aktów Prawnych (ISAP), LEX (wyd.

Wolters Kluwer Polska), Legalis (wyd. C.H. Beck),

Po zakończeniu kursu słuchacz:

– objaśnia zhierarchizowane normatywne podstawy działania administracji

publicznej w Polsce w sprawach wyznaniowych;

– wskazuje odrębności dotyczące przetwarzania danych osobowych przez

wspólnoty religijne i wymienia obowiązki tych podmiotów po reformie 2018 r.;

– wyszczególnia zadania kierownika urzędu stanu cywilnego konieczne do nadania

małżeństwu wyznaniowemu skutków cywilnych oraz obowiązki duchownych z

tym związane;;

– charakteryzuje zadania władz oświatowych różnego szczebla związane z

organizowaniem nauki religii w publicznych szkołach i przedszkolach;

- określa uprawnienia dzieci, rodziców i wspólnot religijnych w dziedzinie

nauczania religii w systemie oświaty publicznej;

– określa zakres obowiązków spoczywających na instytucjach publicznych

zobowiązanych do zapewnienia opieki religijnej (duszpasterskiej) wskazanym

kategoriom osób (pacjentom, żołnierzom, policjantom itp.);

– określa kompetencje i zadania administracji wyznaniowej na szczeblu centralnym

i wojewódzkim;

– objaśnia specyfikę opodatkowania osób duchownych i odrębności ich statusu

ubezpieczeniowego;

- umie przygotować wniosek o wpis wspólnoty religijnej do rejestru kościołów i

innych związków wyznaniowych,

- jest świadom, jakich standardów winien przestrzegać urzędnik państwowy

(publiczny) w sprawach konfesyjnych – jakie są w związku z tym ograniczenia

jego wolności uzewnętrzniania przekonań religijnych i światopoglądowych;

- objaśnia szczególne uprawnienia, względnie ograniczenia osób duchownych w

dziedzinie wymiaru sprawiedliwości, w tym ochrony tajemnicy spowiedzi, służby

wojskowej, czy prawa do noszenia stroju duchownego;

- objaśnia zasady zakładania cmentarzy grzebalnych, uprawnienia w zakresie

pochówku osób wierzących i bezwyznaniowych;

Test zaliczeniowy, obecność na zajęciach, dodatkowo: aktywność (zaangażowanie) na

zajęciach oraz bezpośrednio po ich zakończeniu. Skala ocen – klasyczna, tzn. przyjęta

aktualnie na Wydziale Prawa i Administracji UW.