Metodyka języka polskiego w liceum - warsztat

obowiązkowe

w sali

Metodyka języka polskiego w szkole ponadpodstawowej to zajęcia warsztatowe przygotowujące studentów do pracy nauczyciela-polonisty w szkołach ponadpodstawowych, poświęcone wykorzystaniu wiedzy z zakresu kształcenia literacko-kulturowego, językowego, tekstologicznego w działaniu praktycznym. Aktywność uczestników będzie koncentrowała się na przygotowaniu jednostek lekcyjnych oraz cykli dydaktycznych służących budowaniu kompetencji lekturowych uczniów i ich umiejętności wypowiadania się w mowie i w piśmie – na konkretnych przykładach (tzw. case studies).

Proponowana lista zagadnień:

 Ustny egzamin maturalny – retoryka szkolnej autoprezentacji.

 Teksty nieliterackie na lekcjach języka polskiego.

 Gatunki wypowiedzi mało obecne w szkole (np. felieton, esej, recenzja).

 Analiza tekstu ikonicznego na lekcjach języka polskiego.

 Trudne metody i formy pracy (np. praca w grupach, projekt edukacyjny, webquest).

 Najstarsze polskie teksty literackie w analizie szkolnej.

 Literatura najnowsza w kształceniu polonistycznym.

 Media cyfrowe i sztuczna inteligencja w rzeczywistości szkolnej.

 Uczeń z doświadczeniem migracji.

Prowadzący w porozumieniu z grupą może zmodyfikować powyższą listę, np. rozszerzyć ją o zagadnienia zgodne z zainteresowaniami i potrzebami studentów.

1. S. Bortnowski, „Przewodnik po sztuce uczenia literatury", STENTOR, Warszawa 2004.

2. „Praktyczna stylistyka nie tylko dla polonistów", red. E. Bańkowska, A. Mikołajczuk, Warszawa 2003.

3. „Przygotowanie ucznia do odbioru różnych tekstów kultury", red. A. Janus-Sitarz, Kraków 2004.

4. M. Nagajowa, „Sztuka dobrego pisania i mówienia. Poradnik językowy dla młodzieży", Warszawa 2003.

5. Z. A. Kłakówna, „Język polski. Wykłady z metodyki", Kraków 2017.

6. G. Tomaszewska, „Praktyki czytania. Ponowoczesna interpretacja a szkoła", Gdańsk 2019.

7. „Polonistyczna dydaktyka ogólna", red. J. Fiszbak, Łódź 2019.

8. „Kompetencje nauczyciela polonisty we współczesnej szkole. Między schematem a kreatywnością", pod red. M. Trysińskiej i K. Maciejak, Warszawa 2019.

9. Gębal P., Miodunka W., Dydaktyka i metodyka nauczania języka polskiego jako obcego i drugiego, Warszawa 2020.

10. Lipińska E., Seretny A., ABC metodyki nauczania języka polskiego jako obcego, Kraków 2005.

11. Janowska, E. Lipińska, A. Rabiej, A. Seretny, Programy nauczania języka polskiego jako obcego. Poziomy A1-C2, I., red. P. Turek, Kraków 2011.

Podczas pierwszych zajęć prowadzący w porozumieniu z grupą może zmodyfikować powyższą listę, np. rozszerzyć ją o teksty omawiające zagadnienia zgodne ze szczególnymi potrzebami i zainteresowaniami studentów.

W zakresie wiedzy Student/Studentka zna i rozumie:

 treść podstawowych dokumentów oświatowych (podstawę programową i standardy wymagań egzaminacyjnych), metody kształcenia polonistycznego, konstrukcję programów, zasady planowania lekcji i metody aktywizacji uczniów, integracji wewnątrz- i międzyprzedmiotowej;

 terminologię stosowaną w dydaktyce polonistycznej podczas analizy rozwiązań metodycznych;

 problemy z zakresu poszczególnych działów wiedzy o języku w szkole ponadpodstawowej, nauki o literaturze i kulturze, zwłaszcza najważniejszych teorii interpretacji dzieła literackiego w kontekście szkolnym, oraz własności szkolnych gatunków wypowiedzi;

 metody zapobiegania błędom popełnianym przez uczniów;

 metody stymulowania aktywność poznawczej uczniów i popularyzowania wiedzy;

 metody kształtowania umiejętności współpracy pomiędzy uczniami, w tym grupowego rozwiązywania problemów oraz budowania systemu wartości i rozwijania postaw etycznych uczniów, a także kształtowania ich kompetencji komunikacyjnych i nawyków kulturalnych;

 metody projektowania działań edukacyjnych dostosowanych do zróżnicowanych potrzeb i możliwości uczniów, odkrywania oraz rozwijania ich predyspozycji i uzdolnień oraz przygotowywaniem do udziału w konkursach i olimpiadach przedmiotowych;

 sposoby i znaczenie oceniania osiągnięć szkolnych uczniów, w tym rolę diagnozy wstępnej i oceniania kształtującego w kontekście efektywności nauczania, rodzaje i sposoby przeprowadzania sprawdzianów, zwłaszcza egzaminu maturalnego.

Odniesienie do szczegółowych efektów uczenia się z rozporządzenia MNiSW z 25 lipca 2019 r.:

D.1/E.1.W1, D.1/E.1.W2, D.1/E.1.W3, D.1/E.1.W4, D.1/E.1.W5, D.1/E.1.W6, D.1/E.1.W7, D.1/E.1.W8, D.1/E.1.W9, D.1/E.1.W10, D.1/E.1.W11, D.1/E.1.W12, D.1/E.1.W13, D.1/E.1.W14, D.1/E.1.W15, C.W5, C.W6, D.1.W3, D.1.W4, D.1.W5, D.1.W6, D.1.W7, D.1.W8, D.1.W9, D.1.W10, D.1.W11, D.1.W12, D.1.W13, D.1.W14, D.1.W15

W zakresie umiejętności Student/Studentka potrafi:

 realizować proces dydaktyczny, uwzględniając stan badań naukowych i trafnie dobierając metody nauczania oraz funkcjonalnie organizując pracę uczniów – dopasowując się do ich potrzeb oraz indywidualnych predyspozycji, w tym zaplanować pracę z uczniem zdolnym oraz z uczniem z doświadczeniem migracji;

 zaplanować proces kształcenia kompetencji lekturowo-interpretacyjnej oraz językowo-komunikacyjnej uczniów oraz ocenić edukacyjną efektywność tych działań, kontrolować i oceniać postępy uczniów w zakresie wypowiedzi ustnych i pisemnych na III etapie edukacji;

 integrować wiedzę i umiejętności z różnych działów nauki o języku, literaturze i kulturze, dążyć do systematyzacji i funkcjonalizacji wiedzy;

 przeprowadzić lekcje języka polskiego oraz przedstawić metodyczną oraz merytoryczną analizę swoich lub obserwowanych działań dydaktycznych;

 zorganizować pracę domową ucznia oraz wspomagać samokształcenie.

Odniesienie do szczegółowych efektów uczenia się z rozporządzenia MNiSW z 25 lipca 2019 r.:

D.1/E.1.U1, D.1/E.1.U2, D.1/E.1.U3, D.1/E.1.U4, D.1/E.1.U5, D.1/E.1.U6, D.1/E.1.U7, D.1/E.1.U8, D.1/E.1.U9, D.1/E.1.U10, D.1/E.1.U11, C.U3, C.U5, C.U8

W zakresie kompetencji społecznych Student/Studentka jest gotów/gotowa do:

 świadomego, twórczego i odpowiedzialnego poszukiwania najlepszych rozwiązań dydaktycznych sprzyjających postępom uczniów, zwłaszcza rozwojowi kompetencji i sprawności lekturowo-interpretacyjnych i językowo-komunikacyjnych, w celu umożliwienia im pełnego uczestnictwa w życiu społecznym;

 pobudzania w uczniach ciekawości, popularyzowania wiedzy, kształtowania nawyku samodzielnego uczenia się przez całe życie, także w perspektywie rozwoju osobistego i zawodowego;

 dostosowania metod nauczania do zróżnicowanych potrzeb uczniów, uczenia współpracy, kształtowania postaw etycznych (także w odniesieniu do odpowiedzialnego korzystania z mediów cyfrowych).

Odniesienie do szczegółowych efektów uczenia się z rozporządzenia MNiSW z 25 lipca 2019 r.:

D.1/E.1.K1, D.1/E.1.K2, D.1/E.1.K3, D.1/E.1.K4, D.1/E.1.K5, D.1/E.1.K6, D.1/E.1.K7, D.1/E.1.K8, D.1/E.1.K9, C.K1

Grupa zajęć z rozporządzenia MNISW w sprawie standardu kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela z 25 lipca 2019 r.: D

Nakład pracy:

Udział w zajęciach: 30 godzin

Przygotowanie do zajęć (w tym czytanie wskazanej literatury, przygotowanie prac cząstkowych, referatu): 30 godzin

Przygotowanie do egzaminu: 30

1. Podstawa zaliczenia:

 obecność na zajęciach (dopuszczalne dwie nieobecności);

 przygotowanie do zajęć;

 aktywny udział w zajęciach;

 praca zaliczeniowa.

Oceniana będzie sprawność wykonywania konkretnych ćwiczeń warsztatowych, polegających na konstruowaniu konspektów i scenariuszy lekcyjnych.

2. Egzamin ustny sprawdzający kompetencje studenta w zakresie zastosowania wiedzy, umiejętności i kompetencji związanych z metodyką kształcenia literackiego i językowego w szkole ponadpodstawowej.

Zasady korzystania z narzędzi SI:

1. Jeśli osoba studiująca chce (na potrzeby pracy zaliczeniowej lub prac cząstkowych) skorzystać z narzędzi sztucznej inteligencji, musi:

a. uzyskać na to zgodę osoby prowadzącej zajęcia,

b. uzgodnić z osobą prowadzącą zajęcia cele i zakres wykorzystania narzędzi sztucznej inteligencji.

2. Osoba studiująca nie może korzystać z narzędzi sztucznej inteligencji, aby redagować prace w języku polskim, chyba że osoba prowadząca zajęcia się na to zgodzi.

3. Jeśli osoba studiująca wykorzysta narzędzia sztucznej inteligencji:

a. bez zgody osoby prowadzącej zajęcia lub

b. w sposób z nią nieuzgodniony,

osoba prowadząca zajęcia stosuje procedury analogiczne do tych stosowanych w procedurze antyplagiatowej. Procedury te opisała Uniwersytecka Rada ds. Kształcenia w uchwale nr 14.

Podstawa:

1. Uchwała nr 170 Rady Dydaktycznej dla kierunków studiów: filologia bałtycka, filologia klasyczna i studia śródziemnomorskie, filologia polska, filologia polskiego języka migowego, kulturoznawstwo – wiedza o kulturze, logopedia ogólna i kliniczna, slawistyka, sztuka pisania, sztuki społeczne z dnia 27 lutego 2024 r. w sprawie wytycznych dotyczących korzystania z narzędzi sztucznej inteligencji w procesie kształcenia na Wydziale Polonistyki

2. Uchwała nr 98 Uniwersyteckiej Rady ds. Kształcenia z dnia 8 grudnia 2023 r. w sprawie wytycznych dotyczących korzystania z narzędzi sztucznej inteligencji w procesie kształcenia

3. Uchwała nr 14 Uniwersyteckiej Rady ds. Kształcenia z dnia 13 lipca 2020 r. w sprawie wytycznych dotyczących standardów i procedur postępowania w przypadku przygotowywania prac zaliczeniowych i dyplomowych z naruszeniem prawa na Uniwersytecie Warszawskim.

Praktyki zawodowe w liceum - 150 godzin, w tym minimum 50 lekcji przeprowadzonych samodzielnie.

Praktyki śródroczne - hospitacje oraz, w miarę możliwości, prowadzenie lekcji analizowanych podczas zajęć audytoryjnych.