Sprawiedliwość i wrażliwość. Osoby o szczególnych potrzebach w polskim systemie sprawiedliwości

seminaria licencjackie

znajomość polskiego modelu postępowania karnego (głównego i wykonawczego) w podstawowym zakresie

w sali

Celem seminarium jest przygotowanie studentów do napisania pracy licencjackiej o interdyscyplinarnym charakterze. Realizowany on będzie poprzez:

• naukę identyfikowania i formułowania problemów naukowych,

• naukę konstruowanie hipotez badawczych,

• kształtowanie umiejętności doboru metod badawczych;

• naukę konstruowania narzędzi badawczych;

• kształtowanie umiejętności logicznego doboru bibliografii,

• kształtowanie umiejętności stosowania danych statystycznych,

• rozwijania umiejętności logicznego formułowania i prezentowania wniosków z przeprowadzonych analiz naukowych i badawczych.

Tematem wiodącym seminarium będzie traktowanie osób o szczególnych potrzebach (ze względu na ich wiek, niepełnosprawność, umiejętności językowe, uwarunkowania kulturowe) w polskim systemie sprawiedliwości (od momentu zainicjowania postępowania, stosowania środków zapobiegawczych do etapu wykonywania kary czy też środków karnych).

Na zajęciach omówione zostaną wynikające z obowiązujących norm krajowych oraz standardów międzynarodowych obowiązki organów zaangażowanych w proces karny i proces wykonywania kar wobec osób wymagających szczególnego traktowania (zarówno osób występujących w charakterze zatrzymanego, podejrzanego, oskarżonego, skazanego, jak i świadków czy pokrzywdzonych).

Obowiązki te zostaną przyporządkowane do poszczególnych organów występujących w toku postępowania karnego i rozważone z perspektywy ich miejsce w systemie wymiaru sprawiedliwości.

W ramach seminarium szczególna uwaga zostanie zwrócona na:

- Sytuację osób z niepełnosprawnością intelektualną;

- Sytuację osób z niepełnosprawnością fizyczną i sensoryczną;

- Sytuację osób starszych;

- Sytuację cudzoziemców i osób nieposługujących się językiem polskim;

- Sytuację dzieci w systemie wymiaru sprawiedliwości w sprawach karnych.

W trakcie seminarium będziemy porównywać regulacje krajowe z aktami o charakterze międzynarodowymi i wynikającymi z nich standardami (w szczególności w zakresie prawa do rzetelnego postępowania, zakazu nieludzkiego lub poniżającego traktowania, jak również zakazu dyskryminacji), a także rozważać, jak powinny one wpływać na traktowanie osób o szczególnych potrzebach przez podmioty zaangażowane w krajowy system sprawiedliwości.

Wskazane zobowiązania zostaną skonfrontowane z problemami praktycznymi, które zostały potwierdzone w raportach niezależnymi organów monitorujących, jak i orzecznictwie sądów krajowych i międzynarodowych (w tym orzecznictwie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka). Oceny te zostaną zweryfikowane z poglądami i opiniami praktyków - policjantów, funkcjonariuszy Służby Więziennej, kuratorów, psychologów, terapeutów, sędziów, prokuratorów, adwokatów.

Z tego względu elementem seminarium będą spotkania z przedstawicielami podmiotów zaangażowanych w system sprawiedliwości w sprawach karnych oraz ciał monitorujących sposób przestrzegania praw osób pozbawionych wolności. Ich doświadczenie praktyczne pozwoli spojrzeć na system wymiaru sprawiedliwości z różnych perspektyw.

Przygotowywane w ramach seminarium prace mogą dotyczyć np. traktowania osób starszych czy też osób z niepełnosprawnościami w jednostkach penitencjarnych, traktowania cudzoziemców przebywających w miejscach pozbawienia wolności lub którzy stają przed organami ścigania, podejścia do nieletnich ze szczególnymi potrzebami (w tym oceny funkcjonowania placówek przeznaczonych dla nieletnich z niepełnosprawnością intelektualną), rozwiązań wynikających z zasady humanitaryzmu dotyczących traktowania osób chorych w trakcie wykonywania kary.

Ponadto mile widziane będą prace prawno-porównawcze, ukazujące różne modele dotyczące traktowania osób o szczególnych potrzebach (np. osób młodocianych lub osób transpłciowych).

Szacowany godzinowy nakład pracy studenta/ki:

- godziny zorganizowane – 60

- godziny pracy własnej przeznaczone na poznawanie literatury, zbieranie danych, opracowanie metodologii itp. – 120

- godziny pracy własnej przeznaczone na prowadzenie badań, analizę i opracowanie wyników badań – 120

- godziny pracy własnej przeznaczone na redakcję i korektę pracy – 100

Razem: 400 godzin

Dotycząca przedmiotu pracy i seminarium:

Kodeks postępowania karnego, Kodeks karny wykonawczy, Europejska Konwencja Praw Człowieka, orzeczenia Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, aktualne komentarze do wskazanych aktów prawnych, literatura wskazana przez prowadzącą zajęcia.

Dotycząca metodologii badań:

Ch. Frankfort - Nachmias, D. Nachmias, Metody badawcze w naukach społecznych, Zysk i S-ka, Poznań 2001

S. Nowak, Metodologia badań społecznych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011.

Po zakończeniu zajęć student/ka

w sferze wiedzy:

1. Zna podstawowe pojęcia i zagadnienia z dziedziny prawa karnego i praw człowieka

2. Zna zasady prawidłowego redagowania tekstów naukowych.

3. Rozumie zasady prawa autorskiego i jego znaczenie dla tworzenia pracy licencjackiej.

w sferze umiejętności:

1. Potrafi wykorzystać pojęcia teoretyczne z ww. tematyki przy analizie konkretnych problemów naukowych i badawczych.

2. Potrafi analizować statystyki dotyczące funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości.

3. Potrafi analizować teksty aktu prawnego i konfrontować je z praktyką systemu sprawiedliwości.

4. Potrafi analizować teksty źródłowe.

5. Potrafi analizować i komentować orzeczenia sądowe oraz raporty z monitoringu miejsc pozbawienia wolności.

6. Umie przygotować opracowanie na temat praktyk w ramach systemu sprawiedliwości w sprawach karnych.

w sferze kompetencji społecznych:

1. Jest gotowy/a do współpracy i kontaktu z instytucjami i osobami, które posiadają dane niezbędne do przygotowania pracy i przeprowadzenia badań oraz tymi, które są odbiorcami naukowych efektów ich pracy.

2. Jest gotowy podczas seminariów pracować zespołowo nad problemami badawczymi i ich rozwiązaniami.

Ocena ciągła, która uwzględnia:

• Aktywność na zajęciach, w szczególności udział i zaangażowanie w dyskusję ogólną na zajęciach seminaryjnych oraz w dyskusjach nad założeniami prac pozostałych uczestników seminarium.

• Prezentacje na temat analizowanych w pracy zagadnień szczegółowych.

• Postępy w opracowaniu tematu i struktury pracy licencjackiej.

• Terminowe składanie poszczególnych rozdziałów pracy licencjackiej.