Uniwersytet Warszawski, Wydział Nauk Ekonomicznych - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

„Scandinavian Exceptionalism”? Kultura, prawo, przestępczość w Norwegii i norweskiej części Arktyki – wybrane problemy [3401-FAK-SEd] Semestr letni 2022/23
Konwersatorium, grupa nr 1

Przejdź do planu zaznaczono terminy wyświetlanej grupy
To jest strona grupy zajęciowej. Jeśli szukasz opisu przedmiotu, zobacz stronę przedmiotu
Przedmiot: „Scandinavian Exceptionalism”? Kultura, prawo, przestępczość w Norwegii i norweskiej części Arktyki – wybrane problemy [3401-FAK-SEd]
Zajęcia: Semestr letni 2022/23 [2022L] (zakończony)
Konwersatorium [KON], grupa nr 1 [pozostałe grupy]
Termin i miejsce: Podana informacja o terminie jest orientacyjna. W celu uzyskania pewnej informacji obejrzyj kalendarz roku akademickiego lub skontaktuj się z wykładowcą (nieregularności zdarzają się przede wszystkim w przypadku zajęć odbywających się rzadziej niż co tydzień).
wielokrotnie, piątek (niestandardowa częstotliwość), 9:15 - 13:15
sala 44
Budynek Dydaktyczny - Podchorążych 20 jaki jest adres?
Terminy najbliższych spotkań: Daty odbywania się zajęć grupy. Prezentują informacje na podstawie zdefiniowanych w USOS terminów oraz spotkań.
Kliknij w datę by zobaczyć tygodniowy plan z zaznaczonym spotkaniem.
Wszystkie zajęcia tej grupy już się odbyły - pokaż terminy wszystkich spotkań.
Data i miejsceProwadzący
Liczba osób w grupie: 16
Limit miejsc: 17
Zaliczenie: Egzamin
Prowadzący: Katarzyna Witkowska-Rozpara
Literatura:

Witkowska-Rozpara K., Gdy populacja niedźwiedzi polarnych przewyższa populację ludzi. Czyli o przestępczości w archipelagu Svalbard [w:] Granice prawa. Księga jubileuszowa Profesora Andrzeja Siemaszki, P. Ostaszewski, K. Buczkowski (red.), Warszawa 2020

Witkowska-Rozpara K., Wolność kontrolowana po norwesku. Uwagi na tle norweskich rozwiązań normatywnych dotyczących warunkowego zawieszenia wykonania kary i praktyki orzeczniczej sądów, [w:] Karanie, terapia, resocjalizacja. W poszukiwaniu najlepszych rozwiązań, M. Kowalczyk, D. Mackojć (red.), Toruń 2021

Witkowska-Rozpara K., Więzienie jako podwójna kara? Saamowie (Sámi People) jako osadzeni w norweskich zakładach karnych [w:] Od oddziaływań profilaktycznych do resocjalizacyjnych w obliczu współczesnych wyzwań, M. Kowalczyk, D. Mackojć (red.), Toruń 2022 [w druku]

Witkowska-Rozpara K., „Svalbard fristed for voldsmenn?” („Svalbard azylem dla sprawców przemocy?”) Przemoc w bliskich związkach i problem ochrony ofiar przemocy w archipelagu arktycznym Svalbard [w:] O wolność i prawo. Księga Jubileuszowa dedykowana Profesorowi Andrzejowi Rzeplińskiemu, B. Błońska, Ł. Chojniak, B. Gruszczyńska, A. Kosyło, K. Witkowska-Rozpara, D. Woźniakowska-Fajst (red.), Warszawa 2022

Freden de Los Rios K., Kaźmierczak P., Sworowska A., Warsztaty językowe w dobie pandemii, [w:] Współczesna Dydaktyka Wobec Zmian Edukacyjnych: Nowe Wyzwania i Innowacyjne Rozwiązania / Gabryś-Barker D., Kałamarz R. (red.), Katowice 2022

Ciesielski Z., Dzieje kultury skandynawskiej t. 1, Marpress, Gdańsk 2016

Małłek J., Historia Norwegii (do roku 1814), Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń 2019

Szelągowska G., Szelągowska K., Historia Norwegii XIX i XX wieku, PiW, Warszawa 2019

Pratt J., Scandinavian Exceptionalism in an Area of Penal Excess. Part. I, British Journal of Criminology 2008(a), vol. 48, issue 2

Pratt J., Scandinavian Exceptionalism in an Era of Penal Excess: Part II: Does Scandinavian Exceptionalism Have a Future? British Journal of Criminology 2008(b), vol. 48, issue. 3

Ravna O., Norwegian Courts and Sámi Law, Arctic Review on Laws and Politics, 2021, vol. 12,

Ravna O., The Duty to Consult the Sámi in Norwegian Law, Arctic Review on Laws and Politics, 2020, vol. 11

The Parliamentary Ombudsman’s Annual Report for 2019 as National Preventive Mechanism against Torture and Other Cruel, Inhuman or Degrading Treatment or Punishment Submitted to the Storting on 24 March 2020

Sivilombudsman, Special Report to the Storting on Solitary Confinement and Lack of Human Contact in Norwegian Prisons (2018-2019)

Akty prawne:

Kongeriket Norges Grunnlov z dnia 17 maja 1814 r., LOV-1814-05-17, https://lovdata.no/dokument/NL/lov/1814-05-17

Konwencja Międzynarodowej Organizacji Pracy nr 169, https://www.ilo.org/dyn/normlex/en/f?p=NORMLEXPUB:12100:0::NO:12100:P12100_ILO_CODE:C169

Lov om Sametinget og andre samiske rettsforhold (Sameloven) z dnia 12 czerwca 1987 r, LOV-1987-06-12-56, https://lovdata.no/dokument/NL/lov/1987-06-12-56?q=sameloven

Lov om straff (straffeloven) z dnia 20 maja 2005 r., LOV-2005-05-20-28; https://lovdata.no/dokument/NL/lov/2005-05-20-28

United Nations Declaration on the Rights of Indigenous Peoples A/RES/61/295, http://www.un.org/development/desa/indigenouspeoples/wp-content/uploads/sites/19/2018/11/UNDRIP_E_web.pdf

Zakres tematów:

Kurs „Scandinavian Exceptionalism”? Kultura, prawo, przestępczość w Norwegii i norweskiej części Arktyki – wybrane problemy składa się z 13 obszarów problemowych, uporządkowanych tematycznie, realizowanych w określonej kolejności, umożliwiającej logiczne powiązanie treści oraz systemowe spojrzenie na omawianą problematykę.

Wykaz obszarów tematycznych:

1. Na tropach skandynawskiej tożsamości – ze wstępu do kulturoznawstwa skandynawskiego (2h)

Celem zajęć jest odpowiedź na pytanie, co ukształtowało tożsamość Skandynawów - poprzez zarysowanie fenomenów kulturowo-społeczno-historycznych, które przez wieki odgrywały znaczącą rolę w procesie kształtowania się dzisiejszych społeczności państw skandynawskich. Na spotkaniu omówimy podstawy teoretyczne kulturoznawstwa skandynawskiego oraz genezę „mentalności norweskiej”. Zajęcia te stanowić będą podstawę do dalszych rozważań w zakresie aksjologii rozwiązań prawnych obowiązujących w Królestwie Norwegii oraz egzekwowania przepisów obowiązującego prawa w praktyce. Zajęcia z udziałem gościnnym mgr Pawła Kaźmierczaka z Katedry Historii Skandynawii i Europy Środkowo-Wschodniej – Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.

2. Ultima thule – historyczne, geograficzne i prawnoustrojowe uwarunkowania Królestwa Norwegii (1h)

Na spotkaniu omówimy „kroki milowe” w historycznym rozwoju Królestwa Norwegii, przeanalizujemy także uwarunkowania geograficzne tego państwa, jak również podstawowe założenia ustrojowe, obowiązujące współcześnie w Norwegii. Zajęcia z udziałem gościnnym mgr Pawła Kaźmierczaka z Katedry Historii Skandynawii i Europy Środkowo-Wschodniej – Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.

3. „Szczęśliwy jak łosoś”?² – fakty i mity wokół Skandynawii i Skandynawów – spotkanie z Katarzyną Tubylewicz (2h)

Spotkanie online z Katarzyną Tubylewicz - pisarką, tłumaczką, publicystką, kulturoznawczynią, w latach 2006-2013 dyrektorką Instytutu Polskiego w Sztokholmie, attache kultury w Ambasadzie RP w Sztokholmie. Na spotkaniu z Katarzyną Tubylewicz porozmawiamy na temat koncepcji skandynawskiej moralności, prawa Jenteloven oraz innych uwarunkowań społeczno-kulturowych, które wywierają wpływ na sposób organizacji życia w Skandynawii. Podyskutujemy także na temat polsko-skandynawskich relacji w kontekście stereotypów kulturowych – w tym do pojęcia winy i kary. Na koniec przedmiotem naszej rozmowy uczynimy także… fenomen skandynawskiego kryminału.

Zajęcia z udziałem gościnnym mgr Pawła Kaźmierczaka z Katedry Historii Skandynawii i Europy Środkowo-Wschodniej – Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.

4. Norweski raj czy bramy do piekieł ? Norwegia oczami Polaków / Polacy o Norwegii – spotkanie z Marią A. Østre (2h).

Spotkanie online z Marią A. Østre, norweską autoryzowaną tłumaczką przysięgłą (w tym w obszarze wymiaru sprawiedliwości, opieki społecznej i polityki migracyjnej), absolwentką filologii norweskiej UAM w Poznaniu oraz studium podyplomowego dla tłumaczy przysięgłych Uniwersytetu Oslo, nauczycielką języka norweskiego jako obcego i drugiego, która na co dzień mieszka i pracuje w Bergen. Na spotkaniu porozmawiamy o tym jaka jest rola tłumaczeń i tłumacza autoryzowanego w norweskiej administracji i systemie prawnym, jakie problemy i wyzwania aktualizują się w odniesieniu do obywateli polskich mieszkających (bądź przebywających czasowo) w Norwegii w kontekście ich asymilacji, jaki jest stereotyp Polaka w Norwegii i jak w szerszej perspektywie postrzegani są w Norwegii imigranci, wreszcie – podyskutujemy na temat obrazu norweskiej Polonii w kontekście przestępczości w Norwegii.

Zajęcia z udziałem gościnnym mgr Pawła Kaźmierczaka z Katedry Historii Skandynawii i Europy Środkowo-Wschodniej – Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.

5. Jak korzystać z norweskich źródeł prawnych, gdy nie znam języka? Warsztat translatorski - praca z tekstem w języku obcym (2h)

Podczas zajęć dokonamy przeglądu źródeł internetowych w zakresie ustawodawstwa norweskiego oraz zrealizujemy warsztaty online z wykorzystania współczesnych narzędzi translatorskich do pracy z tekstem w języku obcym. Nauczymy się także jak korzystać z internetowych słowników norweskojęzycznych i dwujęzycznych oraz serwisu lovdata.no (Norsk lovtidend oraz Lov&Data).

Zajęcia z udziałem gościnnym mgr Pawła Kaźmierczaka z Katedry Historii Skandynawii i Europy Środkowo-Wschodniej – Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.

6. „Frihet, forbrytelse og straff (…)”³ („Wolność, przestępstwo i kara”) – czyli o tym dlaczego w podręczniku do prawa karnego pierwszym i najważniejszym słowem w tytule jest wolność? (2h)

Na spotkaniu omówimy najważniejsze założenia norweskiego podejścia do przestępczości, kierując się zasadą, że „sposób traktowania przestępców jest wskaźnikiem poziomu kultury danego społeczeństwa” (Płatek 2007: 22). Porozmawiamy także o tym dlaczego skandynawskie – w tym także norweskie podejście do przestępczości i kształtowania systemu reakcji na nią, zdaje się hołdować regule, że „za pomocą środków karnych można wymierzyć karę, ale niekoniecznie rozwiązać problem” (Płatek 2007: 33-38). Omówimy najważniejsze prawa człowieka zdefiniowane w Konstytucji Norwegii (Kongeriket Norges Grunnlov) – w tym prawa związane z wymiarem sprawiedliwości oraz przeanalizujemy podstawowe założenia norweskiego kodeksu karnego (katalog kar i innych form reakcji prawnokarnej).

7. Przestępczość i karanie w Norwegii, czyli co nam mówią dane Statistisk sentralbyrå (SSB)? (3h)

Podczas zajęć przyjrzymy się strukturze przestępczości w Norwegii, z uwzględnieniem norweskich zasad rejestracji przestępstw. Przeanalizujemy także strukturę orzekanych w Norwegii kar – z uwzględnieniem podziału na kary nakładane przez Påtalemyndigheten (Prokuraturę) oraz sądy norweskie. Zastanowimy się także wspólnie jak wysoka jest w Norwegii „cena” pozostania na wolności w przypadku skazania.

8. „Normalitetsprinsippet” (zasada normalności) to podstawa! Norweski system penitencjarny i obraz populacji więziennej (2h)

Na spotkaniu omówimy najważniejsze założenia systemowe i organizacyjne norweskiego systemu penitencjarnego, w tym obowiązujące w tym obszarze – a nietypowe - zasady: tzw. zasadę normalności oraz regułę zakładającą rezygnację z noszenia broni przez personel więzienny. Porozmawiamy o obrazie populacji więziennej – w nawiązaniu do uwarunkowań demograficznych populacji Norwegii. Przyjrzymy się także najważniejszym problemom, przed którymi staje współcześnie norweski system penitencjarny, w tym stwierdzonym w ostatnich latach nadużyciom, które stały się przedmiotem stałego monitoringu ze strony norweskiego Rzecznika Praw Obywatelskich.

9. Mroczne tajemnice Arktyki – przemoc wobec Saamów (Sámi People) i wyzwania w obszarze jej diagnozowania (3 h)

Na zajęciach zapoznamy się najpierw z historią i statusem prawnym Saamów (Sámi People) – a więc ludności rdzennej zamieszkałej na terenie Norwegii. Zwrócimy uwagę na relacje istniejące na linii Samowie- Norwegia i ich konsekwencje dla rozwoju, szacowania i badania zjawiska przemocy wobec i wśród ludności rdzennej. Porozmawiamy o najważniejszych przeszkodach, przed którymi staje kryminolog chcący badać zjawisko przemocy wobec/wśród ludności rdzennej w norweskiej części Arktyki.

10. „Spowiedź” Ole Henrika Hætta’y - „podwójne karanie”, czyli codzienność osadzonych należących do mniejszości rdzennej w norweskich więzieniach (2h)

Na spotkaniu omówimy sytuację saamskich osadzonych przebywających w norweskich zakładach karnych w odniesieniu do ratyfikowania przez Norwegię Konwencji Międzynarodowej Organizacji Pracy dotyczącej ludności tubylczej i plemiennej w krajach niezależnych, Deklaracji Organizacji Narodów Zjednoczonych dotyczącej praw ludów rdzennych (United Nations Declaration on the Rights of Indigenous Peoples A/RES/61/295) oraz przyjęcia Sameloven - aktu prawnego przyznającego Saamom szczególne uprawnienia w obszarze wymiaru sprawiedliwości i więziennictwa. Porozmawiamy o tym, jakie problemy w zakresie respektowania praw ludności rdzennej ujawniła „spowiedź” Ole Henrika Hætta’y i z jaką reakcją spotkało się to wydarzenie ze strony władz norweskich, a zwłaszcza służby więziennej. Pod dyskusję poddamy także społeczne i kulturowe konsekwencje prowadzonej współcześnie przez Norwegię polityki w zakresie poszanowania praw ludności rdzennej w obszarze oddziaływań penitencjarnych.

11. Przestępczość w okolicach Bieguna Północnego? Przypadek archipelagu arktycznego Svalbard (3h)

Na zajęciach spróbujemy odpowiedź na pytanie, czy na przysłowiowym „końcu świata” istnieje przestępczość, a jeśli tak, to jaka? Obszarem naszej analizy będzie archipelag arktyczny Svalbard, położony w odległości około 1200 km od Bieguna Północnego. Na spotkaniu zwrócimy uwagę na nietypowe uwarunkowania prawne, geograficzne i demograficzne Svalbardu, podejmując próbę oceny, czy mogą one wpływać na popełniane w archipelagu przestępstwa? W szczególny sposób zwrócimy uwagę na potencjalne zachowania godzące w przyrodę i środowisko oraz skandynawską koncepcję „nie karania za wszelką cenę”, która wyraża się w przyznawaniu priorytetu działaniom promujących zrównoważony rozwój oraz naprawienie szkód środowiskowych.

12. „Svalbard fristed for voldsmenn?” („Svalbard azylem dla sprawców przemocy?”) Przemoc w bliskich związkach i problem ochrony imigrantów jako ofiar przemocy w archipelagu arktycznym Svalbard (2h)

Podczas spotkania przeanalizujemy wybrane zagadnienia związane z problemem przemocy w bliskich związkach i ochrony ofiar przemocy mieszkających w archipelagu arktycznym Svalbard, które nie posiadają obywatelstwa norweskiego. Spróbujemy odpowiedzieć na pytanie, jakie rozwiązania proponuje w tym obszarze Norwegia i na ile wpisują się one w politykę poszanowania praw migrantów i ich humanitarnego traktowania, która z założenia stanowić ma jeden z elementów kształtujących politykę zrównoważonego rozwoju.

13. Od łowców skór do zmian klimatu? O prawnych, kryminologicznych, kulturowych i środowiskowych konsekwencjach obecności człowieka w naturalnym środowisku występowania niedźwiedzi polarnych (4h)

Na spotkaniu skoncentrujemy się na omówieniu prawnych, kryminologicznych, kulturowych oraz środowiskowych następstw ekspansji człowieka w Arktyce – naturalnym środowisku występowania niedźwiedzi polarnych. Rozważania prowadzić będziemy przede wszystkim w odniesieniu do norweskiej części Arktyki – Svalbardu, będącego siedliskiem tych drapieżników. W szczególny sposób zwrócimy uwagę na kwestie środowiskowe i klimatyczne, w tym konsekwencje stosowania antropogenicznych źródeł żywności i podejmowane przez Norwegię działania na rzecz ochrony niedźwiedzi polarnych.

Zajęcia odbywać się będą w następujących terminach:

24.02.2023, 09:15 – 13:30, zajęcia online

10.03.2023, 10:15 – 14:30, zajęcia stacjonarne

24.03.2023, 09:15 – 13:30, zajęcia online

21.04.2023, 09:15-13:30, zajęcia stacjonarne

19.05.2023, 09:15 – 13:30, zajęcia online

02.06.2023, 09:15-13:30, zajęcia stacjonarne

Metody dydaktyczne:

Metody skierowane na aktywizację słuchaczy:

dyskusja,

spotkania z zaproszonymi gośćmi,

praca z tekstem,

studium przypadku (studium poglądowe/ilustracyjne),

koncepcja otwartego epizodu (zwłaszcza w odniesieniu do omawianych w trakcie kursu następstw obecności człowieka w Arktyce),

prezentacje multimedialne,

zadanie zespołowe (warsztat translatorski).

Metody i kryteria oceniania:

1. Ocena ciągła uwzględniająca obecność i aktywność na zajęciach w formie dyskusji oraz przygotowywane projekty i prezentacje

2. Egzamin pisemny (test)

Uwagi:

Zajęcia odbywać się będą w następujących terminach:

24.02.2023, 09:15 – 13:30, zajęcia online

10.03.2023, 10:15 – 14:30, zajęcia stacjonarne

24.03.2023, 09:15 – 13:30, zajęcia online

21.04.2023, 09:15-13:30, zajęcia stacjonarne

19.05.2023, 09:15 – 13:30, zajęcia online

02.06.2023, 09:15-13:30, zajęcia stacjonarne

Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski, Wydział Nauk Ekonomicznych.
ul. Długa 44/50
00-241 Warszawa
tel: +48 22 55 49 126 https://www.wne.uw.edu.pl/
kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.3.0 (2024-03-22)