Controlling operacyjny i strategiczny (ACCA)

nieobowiązkowe

1. Celem zajęć jest zaprezentowanie narzędzi kontroli prawidłowości procesów gospodarczych niezbędnych w zarządzaniu przedsiębiorstwem (ale mogących mieć również zastosowanie w administracji publicznej). 2. Przetrwanie przedsiębiorstwa na rynku wymaga podejmowania decyzji opartych na aktualnych, odpowiednio przetworzonych informacjach, stąd zwłaszcza w dużych przedsiębiorstwach pojawia się potrzeba kontroli centrów generowania przychodów, kosztów, jak również centrów odpowiedzialności za wyniki, czy też inwestycje. Dopiero na podstawie wszechstronnej, pełnej informacji kadra kierownicza może ocenić, czy realizowana jest strategia przedsiębiorstwa i podejmować decyzję o kierunkach rozwoju firmy. 3. Forma zaliczenia: kolokwium końcowe oraz przedstawienie efektów pracy zespołowej.

1, 2. Wprowadzenie do zagadnień controllingu (4 godz.)

Idea controllingu w przedsiębiorstwie, koncepcje controllingu, rodzaje controllingu, wdrażanie controllingu w przedsiębiorstwie, rodzaje raportów controllingowych, systemy informacyjne stosowane w controllingu, systemy zarządzania informacjami nt. wyników.

3. Narzędzia controllingu wykorzystywane w przedsiębiorstwach (2 godz.)

Wyodrębnianie ośrodków odpowiedzialności w przedsiębiorstwie, sprawozdawczość wewnętrzna, wykrywanie odchyleń, zasady tworzenia wskaźników, narzędzia controllingowe stosowane w zarządzaniu jakością oraz w systemach zarządzania jakością. „wytwórz lub kup” i inne decyzje krótkoterminowe, rachunkowość przepustowości, rachunkowość środowiskowa.

4. Controlling strategiczny (2 godz.)

Ustalanie celów strategicznych i metod ich pomiaru, analiza strategiczna, ustalanie pozycji konkurencyjnej przedsiębiorstwa, benchmarking, analiza interesariuszy, zarządzanie zasobami w długim horyzoncie czasowym, analiza łańcucha wartości.

5, 6. Centra odpowiedzialności za koszty (2 godz.)

Kryteria wyboru centrów odpowiedzialności za koszty, wdrażanie centrów odpowiedzialności za koszty w systemie finansowo-księgowym przedsiębiorstwa, mierniki dla centrów kosztów, porównywanie wyników planowanych z rzeczywistymi, analiza strukturalnych czynników kosztotwórczych (efekty skali, doświadczenia, różnorodności, zakresu, technologia, ).

7, 8. Centra przychodów (4 godz.)

Ustalanie centrów przychodów, rachunek marż pokrycia w centrach przychodów, analiza odchyleń marży pozyskanej przez centrum przychodów, zyskowność produktów i klientów.

9. Centra odpowiedzialności za wyniki (2 godz.)

Wyodrębnianie centrów odpowiedzialności za wyniki, analiza odchyleń wyniku centrum zysku, projektowanie raportów controllingowych.

10. Centra odpowiedzialności za inwestycje (2 godz.)

Rodzaje centrów inwestycji, mierniki oceny centrum inwestycji, modyfikacje wskaźnika ROI, mierniki kreowania wartości w centrach inwestycji.

11. Controlling przychodów i kosztów w cyklu życia produktu, uwzględnianie efektów zewnętrznych w controllingu, zarządzanie ryzykiem i uwzględnianie niepewności w podejmowaniu decyzji (2 godz.).

12. Źródła informacji zarządczych (2 godz.).

Wewnętrzne i zewnętrzne źródła informacji controllingowych, koszty gromadzenia informacji zarządczych, systemy klasy ERP (Enterprise Resource Planning Systems), identyfikacja kosztów pośrednich w przedsiębiorstwach i w sektorze publicznym.

13. Pomiar i interpretacja wyników zawartych w raportach (4 godz.).

Analiza mierników strategicznych i operacyjnych w instytucjach prywatnych, stosowanie mierników finansowych i niefinansowych, pomiar i interpretacja mierników zyskowności, płynności i ryzyka, analiza danych jakościowych, analiza danych zarządczych w czasie, bezpieczeństwo gromadzenia danych i raportów, uwzględnianie informacji dotyczących efektów zewnętrznych oraz środowiskowych funkcjonowania przedsiębiorstwa.

14. Controlling w administracji publicznej i organizacjach „not for profit” (4 godz.)

Uwarunkowania controllingu w administracji publicznej i organizacjach not for profit, koncepcja „produkt, rezultat, oddziaływanie”, schemat „planowanie, programowanie, budżetowanie” i implementacja cyklu zarządzania programem w sektorze publicznym, rachunek kosztów a raportowanie w administracji publicznej, koncepcja „Value for Money”, rozliczalność podmiotów w przypadku wielu źródeł finansowania, analiza mierników strategicznych i operacyjnych w sektorze publicznym i organizacjach pozarządowych, budżetowanie zadaniowe w sektorze publicznym, porównanie efektywności badanych jednostek, mierniki pomocnicze w ocenie wyników administracji publicznej, projektowanie raportów controllingowych i kokpitów menedżerskich w sektorze publicznym.

15. Rozważania nad inkorporacją mierników otoczenia do systemu rachunkowości oraz aspekty behawioralne.

Literatura obowiązkowa:

M. Sierpińska, B. Niedbała, Controlling operacyjny w przedsiębiorstwie. Centra odpowiedzialności w teorii i praktyce, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2003

Materiały umieszczane na stronie internetowej: www.wne.uw.edu.pl/pmodzelewski w części Controlling (materiały, zadania)

Literatura uzupełniająca:

E. Nowak (pod red.), Controlling w działalności przedsiębiorstwa, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2004

Z. Leszczyński, T. Wnuk-Pel, Controlling w praktyce, Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr, Gdańsk 2004

A. Wiedza

1. Student ma wiedzę dotyczącą rozróżnienia pomiędzy rewizją finansową, kontrolą, audytem wewnętrznym i controllingiem

2. Student rozumie znaczenie baz danych opartych na integracji danych finansowych i danych o charakterze strategicznym

3. Student zna podstawowe zasady związane z praktycznym użyciem ośrodków odpowiedzialności

4. Student rozumie jakie są różnice przy budowaniu systemów controllingu w przedsiębiorstwach produkcyjnych, usługowych i handlowych oraz w administracji publicznej

5. Student zna podstawowe metody i narzędzia jakie wykorzystują działy controllingu przedsiębiorstw

B. Umiejętności

1. Student potrafi zaprojektować system controllingu w przedsiębiorstwie lub instytucji publicznej

2. Student ma umiejętność przygotowania raportu controllingowego w oparciu o system informatyczny

3. Student potrafi sformułować podstawowe wnioski dotyczące sytuacji przedsiębiorstwa na podstawie raportu controllingowego

C. Kompetencje społeczne

1. Student potrafi zaprojektować system controllingu, który będzie umożliwiał obiektywną ocenę funkcjonowania poszczególnych komórek organizacyjnych przedsiębiorstwa lub instytucji publicznej

2. Student rozumie potrzebę zastosowania wszechstronnego systemu pomiaru nakładów i wyników w przedsiębiorstwie z uwzględnieniem otoczenia bliższego i dalszego przedsiębiorstwa

3. Student posiada kompetencje konieczne w pracy zespołowej, gdzie przedmiotem pracy są analizy finansowe i tworzenie raportów

KW01, KW02, KW03, KU01, KU02, KU03, KK01, KK02, KK03

Efekty kształcenia są oceniane na podstawie kolokwium końcowego (60%) oraz efektów pracy zespołowej w trakcie całego semestru (40%). Obecność podczas zajęć jest obowiązkowa (dopuszczalne są 2 nieusprawiedliwione nieobecności).

Kolokwium jest podzielone na dwie sekcje: sekcja A składa się z 30 pytań testowych wielokrotnego wyboru (każde pytanie testowe jest warte 1 punkt), sekcja B składa się z 2 pytań otwartych (każde pytanie jest warte 10 punktów).

Podstawowy minimalny próg 50% (25 punktów) może zostać obniżony przez każdego studenta, jeśli ocena uzyskana w trakcie części laboratoryjnej jest wyższa niż 3, zgodnie z poniższą tabelą:

Ocena zespołowej pracy zaliczeniowej Ocena końcowa

5,5 5 4,5 4 3,5 3 2

Liczba punktów wymagana na egzaminie:

>=45 >=46 >=47 >=48 >=49 50 x 5,5

40-44 41-45 42-46 43-47 44-48 45-49 x 5

35-39 36-40 37-41 38-42 39-43 40-44 x 4,5

30-34 31-35 32-36 33-37 34-38 35-39 x 4

25-29 26-30 27-31 28-32 29-33 30-34 x 3,5

20-24 21-25 22-26 23-27 24-28 25-29 x 3

<20 <21 <22 <23 <24 <25 x 2

Podczas kolokwium studenci mogą używać jedynie prostych kalkulatorów (nie telefonów komórkowych).